Còn sự tỉnh táo là một khả năng phép thuật thuộc về vòng sự sống
mở, tính chất của nó gắn liền với hiện thực, với ontosz on, người ta gọi
nó là thế giới bên trong, nhưng không đúng, kể cả khi nó khác hẳn với
thế giới của các giác quan, khác hẳn với đời sống đa dạng trong không-
thời gian.
Cách diễn đạt rõ ràng hơn như sau: Cái TÔI của con người tách
rời sự sống mở tổng quát, suy thoái thành cái TÔI cá nhân khép kín,
chìm vào sự mông muội; cái TÔI cá nhân suy thoái này trong một hiện
thực suy thoái mang đến cảm giác một hiện thực suy thoái: gọi là
daénat.
Hiện thực suy thoái này từ tất cả các truyền thống cổ đến tận thời
Platon đều đặt tên là một hiện thực phi thực. Những phần tử đóng vai
trò và hoạt động trong ý thức đều không phải là hiện thực, mà chỉ là các
hình ảnh mộng. Trong ý thức, thế giới maja tồn tại. Đây là sự sống bị
suy thoái, đứt đoạn, tan rã - bởi vậy nó đa dạng và không thể nắm bắt.
Cái TÔI đích thực sống trong sự tổng quát và cởi mở của sự sống;
mang cảm giác hiện thực của cái TÔI thức. Đây là dấu hiệu của sự tỉnh
táo. Trong bối cảnh này luôn cần hiểu đây là sự tỉnh táo tâm lí.
Những yếu tố hành động đóng vai trò trong sự tỉnh táo là những
hiện thực. Có thực. Nói theo ngôn ngữ của Platon: là những ý niệm.
Những hình ảnh cổ. Thượng Đế. Bởi vì thế giới thực tại sống trong sự
tỉnh táo. Thực tại này mang tính chất tinh thần. Bởi thế giới là tuyên
ngôn tinh thần Thượng Đế. Và đời sống có thật này thống nhất, hoàn
thiện, mở và là MỘT.
Tình thế (về mặt tâm lí) của thời kì sáu trăm năm trước Công
nguyên như sau: sự sống nhạy cảm cao độ bị khóa lại, biến thành tiềm
thức, sự nhạy cảm của hình ảnh mộng từ dưới tối tăm mông muội trồi
lên trên và chiếm vị trí của sự tỉnh táo. Đây là cái sau này người ta gọi
là ý thức. Và vì là sự tỉnh táo, ý thức cũng là sự nhạy cảm, bởi mức độ
cao nhất của sự sống không phải tri thức, mà là sự nhạy cảm.
