khác ngoài việc thanh toán ý thức như thanh toán một sự nhiễu loạn của
đời sống.
4.
Ai đọc pho sách cổ Trung Quốc - Kinh Dịch - bằng con mắt truyền
thống quen thuộc không thể không nhận ra sự đứt đoạn giữa tinh thần
của cuốn sách và việc ứng dụng tinh thần này.
Kinh Dịch là cuốn sách của số phận. Khái niệm số phận trong
truyền thống cũng vậy, từ trước tới nay đều mang ý nghĩa: đời sống thế
gian nằm trong những sức mạnh của sự sống. Đời sống con người phụ
thuộc vào những sức mạnh của sự sống. Như từ xưa đến nay người ta
hằng nói: cuộc đời nằm trong tay Thượng Đế và phụ thuộc vào Thượng
Đế. Đấy là số phận.
Tự nó và điều dĩ nhiên cho thấy, khoảng thời gian trước Công
nguyên (trước thời lịch sử) số phận con người phụ thuộc vào những sức
mạnh của sự sống. Sự tỉnh táo của nó chắc cũng không chịu nổi một
loại quan niệm khác; nhưng khi lịch sử bắt đầu, có một cái gì đó xuất
hiện, một thứ đi chệch khỏi bản chất xác thực nhận được từ nền tảng
tuyệt đối của sự sống.
Một cái gì đó chính là sự xác định của cá nhân. Chính là sự quyết
định có ý thức mang tính chất cá nhân của con người. Trong cuốn sách
cổ thiêng của Trung Quốc gần như từng bước có thể xác định bản chất
xác thực thụ động biến đổi thành quyết định có ý thức và tích cực như
thế nào (lời thoán), khi sự tỉnh táo, một khả năng lĩnh hội tính chất tổng
quát sáng rõ của sự sống đã biến mất.
Trên ngưỡng cửa của thời lịch sử con người không tự nguyện giao
phó bản thân cho lòng tin tưởng vào sự sống nữa; càng ngày nó càng
đánh mất sự nhạy cảm cao độ của mình. Càng ngày nó càng tăm tối,
xám xịt và suy thoái theo hướng đi xuống. Giờ đây nó bắt đầu tin rằng
