Bí ẩn sau cùng của sutra là cái đưa ra không phải là khái niệm và
hình ảnh, nghĩa là không liên quan gì đến kiến thức duy lí cũng như
huyền thoại. Sutra là sự tiếp xúc siêu hình nguyên thủy, dùng để đánh
thức. Đây là sự tiếp xúc trực tiếp của người Thầy Đời sống. Thiếu sự
nhạy cảm tỉnh táo không thể thấy bất cứ cái gì trong truyền thống cổ.
Dấu hiệu của đặc điểm thức tỉnh cơ bản của sutra là bằng chìa khóa cần
thiết, chạm vào tâm linh người đọc và lay thức họ.
Phần lớn sutra, cho dù được tập hợp từ nhiều từ, đều thiếu một từ
cho một câu hoàn chỉnh. Nếu để làm thức tỉnh cần sáu từ, sutra chỉ đưa
ra năm. Từ thứ sáu là chìa khóa, hoặc người Thầy trao, hoặc cần phải đi
tìm. Hoặc như vậy vẫn hiểu được, dù có thể nhầm lẫn hoặc có thể hiểu
ngược lại.
Chừng nào tia chớp thức tỉnh chưa làm người ta hiểu ra, chừng đó
con người không giải mã được sutra. Bởi tia chớp là căn nguyên. Đây
là tia lửa bùng lên mà Platon nhắc đến trong lá thư thứ 7. Nội dung sâu
xa nhất của sutra luôn siêu hình và tuyệt đối. Nội dung hình ảnh thần bí
là thứ yếu. Thiếu vắng hẳn vai trò của ngữ pháp. Đôi khi sutra vang lên
như một lời tiên tri, hoặc như một sự tưởng tượng. Püthia từng nói như
thế, các nhà thơ từng viết như thế, các thần linh thường tuyên bố như
thế.
5.
Sách cổ không thể dịch ra ngôn ngữ châu Âu hiện đại không phải
vì rào cản ngữ pháp, mà vì những từ ngữ của sách cổ hoàn toàn thiếu
hụt trong ngôn ngữ châu Âu. Thiếu hụt vì ngôn ngữ cổ là hệ thống kí
hiệu phổ quát vũ trụ, còn ngôn ngữ châu Âu là những công cụ thể hiện
cái tôi cá thể.
Ngôn ngữ châu Âu ngày nay, những từ ngữ có ý nghĩa và mang
tính chất phổ quát, trừ vài trường hợp ngoại lệ đều phải vay mượn từ
