Plotinos có thể đã nhận ra gnozis trong hình thức muộn mằn và bị phá
vỡ của nó, chứ không phải từ nền tảng của các tác giả ưu tú nhất. Bởi
vậy công trình nghiên cứu mà ông kính cẩn dành cho các nhà gnosztik
(Prosz tousz gnosztikousz) là một đòn khá nặng đối với trường học
mang tính chất Alexandria, tuy nhiên công trình này cũng không có gì
nổi bật.
Đối tượng của công trình thực chất không phải là chủ nghĩa Thanh
giáo (gnosticizmus), mà là một sự thay thế của thứ tri thức nửa mùa
thành thị - thế gian đầy tính xúc phạm thời bấy giờ, như thể một người
nào đó muốn học tập khoa học hiện đại ngày nay từ các cuốn truyện
tranh ăn khách.
Plotinos xuất phát từ sự phủ nhận thế gian của các nhà gnostik
(phái Thanh giáo) và đứng trên quan điểm kẻ nào xỉ vả sự sắp xếp thế
gian, kẻ đó cũng gây tai họa. Phái Thanh giáo phủ nhận thế gian xuất
phát từ tư tưởng thiếu nhận thức cân bằng vũ trụ. Còn những người
Alexandria muốn thanh toán sự hỗn loạn trong đời sống thế gian bằng
một phương pháp phép thuật đáng nghi ngờ.
”Cái xấu - Plotinos nói - không là gì khác ngoài sự nhận thức
thiếu, là mức độ thấp hơn của cái tốt và dần dần loại trừ cái tốt”. Cái
xấu không phải là hậu quả của sự phá vỡ sự sống mà nó là một sai lầm
khi điều chỉnh vị trí bằng sức mạnh của con người. Quan niệm này, như
chúng ta đã biết là sự ấu trĩ của chủ nghĩa duy lí Hi Lạp.
Phái những người Thanh giáo muộn hơn lại muốn xua đuổi sự tàn
phá của sự sống thế gian bằng sự giúp đỡ của các quyền lực cao hơn và
bằng sự bài trừ các thế lực ma quỷ xấu. Plotmos đã chống lại điều này
một cách kiên quyết, cần nói thêm các trò phù thủy không phải là
những đức tin tốt đẹp. Không loại trừ khả năng các thế lực cao “bằng
các lời ca và sự gào rú, tru rít lên” trở thành những kẻ có tác động. Rõ
ràng tất cả những điều này không là gì khác ngoài sự nhầm lẫn của
những kẻ cả tin.
