nước Nga, nơi quyền lực vô điều kiện và có một không hai đã cá nhân
hóa vào vai trò của Sa hoàng.
Một tôn giáo cha như thế nữa là chủ nghĩa Mohamet thừa nhận
duy nhất một thẩm quyền trời và đất là Thượng Đế và nhà tiên tri. Đấy
là các quyền lực trừu tượng và nóng nảy, bạo chúa, với cấu trúc hình
học, với đạo đức nghiêm khắc và các thực hành quyền thế tập trung,
khép kín.
Đàn ông có ưu thế, nhất là người già. Trật tự sống là sự chống lại
tự nhiên, không chịu nổi chủ nghĩa cá nhân, ưa thích những gì là đạo
luật và đạo đức, là nội quy và chính thống, là cái tuyệt đối và là luật lệ.
Tôn giáo duy nhất một cuốn sách (Tora, Koran, Kinh thánh).
Còn tôn giáo mẹ trước hết sống trong truyền thuyết, đa thần, nhà
là thiên nhiên, không chịu nổi quyền lực tập trung, không ưa thích cả
nhà nước, càng không ưa thích nhận thức trí tuệ, ưa thích dân chủ hơn,
nhưng tôn giáo mẹ sẵn lòng nhất là sống trong đẳng cấp.
Các nhà thờ tuyên dương tôn giáo cha là nhà thờ Thanh giáo, còn
nhà thờ tôn giáo mẹ đầy rẫy tranh ảnh tượng, các trang trí và nến. Tôn
giáo mẹ ưa thích một đời sống giàu có và bè bạn đa sắc màu, nhiều
sách vở, nhạc, nhà hát, anh hùng ca và khiêu dâm, tự do cá nhân và sự
ngây ngất của cảm xúc.
49.
Không còn nghi ngờ gì nữa, châu Âu từ khoảng thời gian sau Orpheus
của Hi Lạp cho đến tận ngày hôm nay vẫn tiếp tục là tôn giáo mẹ. Tôn
giáo mẹ có ba thời đại rực rỡ, một là chủ nghĩa Hi Lạp hóa, hai là thời
Phục hưng và ba là thế kỉ mười tám-mười chín.
Con người châu Âu có khuynh hướng chỉ chấp nhận trật tự sống
có nguồn gốc của nền văn minh mẫu hệ, và cũng chỉ coi là văn minh
nơi nào con người sống trong sự đa dạng của nhiều sắc màu, nơi tôn
giáo hòa tan vào truyền thuyết, nơi nghệ thuật phát triển và nơi các
cuộc cạnh tranh biến đời sống xã hội thành sự giật gân.
