Phật hinajana biến thành thứ tôn giáo nhợt nhạt và mang tính lịch sử,
nhưng mahajana vẫn còn lại như truyền thống.
Kitô giáo trong toàn bộ biến thành công truyền (exoteria). Tôn
giáo không bao giờ giải thoát con người nữa, chỉ đưa ra một nơi ẩn nấp
và không trả lại vị trí cho sự tiếp xúc với các vòng quay siêu việt nữa,
mà chỉ mong muốn làm giảm gánh nặng cho thế gian hiện tại.
102.
Quá trình vũ trụ hóa không phải là một thực hành đời sống trực tiếp,
mà thuần túy chỉ bùng nổ như một nhu cầu tinh thần, còn lại đến cuối
thời trung cổ, và đến thế kỉ XIII trong các tri thức khoa học, trong
chiêm tinh học và trong thuật giả kim, trong huyền học và triết học kinh
viện, thậm chí trong một thời gian ngắn trong thi ca (Dante, các thi ca
cung đình Đức).
Nhưng tất cả những điều này chỉ là hiện tượng của thời kì lịch sử,
và không xảy ra thường xuyên. Và ngay sau đó tiếp theo là quá trình
tan rã của chúng, duy trì cho đến tận ngày nay.
103.
Đặc biệt, trong thời kì của cái (gọi là) những khám phá địa lí và khoa
học tự nhiên người ta hân hoan tiếp nhận quá trình vũ trụ hóa và chính
thức đặt tên nó là sự phục sinh. Tất cả đều ở bên ngoài. Con người bị
đứt đoạn ra bên ngoài và bên trong bóng tối bao phủ nó.
Quá trình này cực kì giống một cú sốc tập thể. Tâm lí học hiện đại
gọi cú sốc là extraversio (hướng ngoại), và có khuynh hướng cho nó là
một hành vi của tâm trí. Nhưng extraversio trong hình thức này là biểu
hiện của sự đánh mất thông tin trong khủng hoảng. Con người không
biết nó đang ở đâu.
Việc đặt tên trạng thái này tất nhiên là một sự nhầm lẫn. Cái xảy ra
ở đây không phải là một hành vi hướng ngoại. Thay vì, tập hợp sức
