Dù sự huyền bí khiến nó thành bên trong, nhưng sự khác biệt
không bao nhiêu. Sự phân biệt bên trong và bên ngoài này đều không
hợp lệ xét từ góc độ đồng nhất.
6.
Kẻ nào không nhận biết về sự đồng nhất duy nhất này, tri thức về sự bất
tử của kẻ đó bị hư hoại. Ý thức bất tử bị thoái hóa là dấu hiệu đầu tiên
của sự hư hỏng (korrupcio).
7.
Theo Vedanta thực thể sống cụ thể (dzsiva) và thực thể bất tử, vĩnh cửu
(átman) đồng nhất (tat). Sankara cho rằng, khi dzsiva và átman hợp
nhất thực chất không có gì xảy ra. Con người biết cái gì luôn từng có,
đang có và sẽ có, và nó luôn nhận thức về một cái gì đó. Không cần
thực hành và nỗ lực gắng sức. Cần nhận thức ra thực tại.
Nhận thức thực tại chỉ có nghĩa ngần này: thức tỉnh (vidja). Con
người không nâng lên cao đến tận đâu, không hợp nhất với ai và với cái
gì, cũng không rơi vào mê sảng. Nó ở lại nơi đang có và trở thành
chính nó. Vidja không phải là một kinh nghiệm huyền bí. Sự đồng nhất
là sự xác định của nhận thức tỉnh táo.
8.
Châu Âu thừa hưởng hai con đường thần học của Alexandria. Đầu tiên
là sự giải nghĩa về tổng thể thế gian và từng bộ phận mang tính chất
Thượng Đế, đây là trường học của Origenes, apophatikus teológia. Con
đường thần học thứ hai dạy rằng, không có một cái tên hoặc một từ ngữ
nào không sử dụng tính chất của Thượng Đế, cho dù chỉ chịu ảnh
hưởng mà thôi. Như vậy, Thượng Đế thực ra chưa được biết tới và còn
lại đó. Đây là mức độ của Dionüsios Areopagita, kataphatikus teológia.
