Một người cha vốn là trụ cột của gia đình tám người, bị đẩy ra chiến
trường theo mệnh lệnh quốc gia, đón khoảnh khắc cuối cùng nơi đất khách
quê người. Sau đó, tại căn nhà quê hương nơi đã mất người cha lại đến lượt
người mẹ ngã xuống vì kiệt sức, đám cô nhi phải chịu đựng biết bao lao
khổ nhọc nhằn và lao động đến kiệt sức. Khởi đầu của tất cả chuyện đó bắt
đầu từ cuộc chiến tranh nơi quê hương, nơi quốc gia phát lệnh tổng động
viên dân thường thành chiến sĩ. Quốc gia đó lại không đưa thông tin đúng
về cho gia đình người thân, chỉ gửi về một ít than và vài viên đá rồi cứ để
mặc vậy trong suốt bốn mươi năm ròng rã.
Nếu không vì cảm động trước hình ảnh người cha xuất hiện trong giấc
mơ để bắt đầu cuộc điều tra, thì tôi sẽ tin chắc cha tôi đã hy sinh ở
Philippines và chắc chắn sẽ sang nơi đó để làm lễ tế vong linh rồi. Và nếu
như không có lời nói của người lính già nơi thôn làng kế bên, cùng với hoạt
động của những người giữ gìn bia tưởng niệm, thì chắc chắn tôi không thể
nào tìm ra được nơi chốn xác thực trong khoảnh khắc cuối cùng của cha
tôi. Khi nghĩ đến điều đó, tôi nhận ra rằng chắc cũng có nhiều gia đình có
người thân hy sinh trong chiến tranh không biết được chỗ hy sinh thật sự
của người thân, và tiếp tục tin rằng nơi đó là một vùng nào hoàn toàn khác.
Tuy tôi còn nhờ vào lời chứng nhận, còn được đối chiếu tư liệu để tìm
ra đúng vị trí cha mình hy sinh, nhưng tôi cũng đã phải mất nhiều năm trời.
Nếu như muốn tìm hiểu kỹ lưỡng thêm thì chắc cũng đã có nhiều người về
bên kia thế giới rồi. Nếu không có sự lặp đi lặp lại của vài sự việc ngẫu
nhiên, thì khả năng tôi không tìm thấy được nơi hy sinh thực sự của cha
mình rất cao.
Nếu đứa cô nhi vốn đã chịu nhiều khổ sở vì chiến tranh của đất nước
mà không làm tới mức này, thì ngay cả việc cha mình hy sinh nơi nào cũng
không thể biết. Rồi mười mấy năm sau cũng chẳng thể nào đến tận đó mà
thắp nhang, dâng hoa an ủi vong linh người đã khuất. Và còn hơn thế nữa,
chẳng có cơ hội nào để thừa nhận rõ ràng về cái chết của cha mình.
