mà không thể nào ra tận nơi dù chỉ cách một bước chân thôi, với người cha
vừa lắng nghe lời nói của đứa con mà không thể ôm ấp trong tay mình dù
chỉ trong khoảnh khắc.
Con sẽ lại đến đây. Chắc chắn con sẽ ra tận nơi đó.
Sau khi quay người bước đi khỏi bờ cát tôi còn quay lại nhìn thêm lần
nữa. Biển cả mờ đục xám xịt như thể đang thét gào.
Trên đường quay về Nhật Bản, tôi thề là mình sẽ quay lại Việt Nam
thêm lần nữa.
Mộ bia giữa biển
Ngay khi bước vào hành lang bảo tàng, lập tức tôi thấy nơi bức tường
phía trước có cắm một bảng khẩu hiệu “Lời thề của thuyền viên không
tham gia chiến tranh để trở thành mộ bia giữa biển”. Bước vào phòng trưng
bày tôi thấy rất nhiều ảnh chụp những chiếc thuyền lớn như dính san sát
vào nhau. Tất cả đều là thuyền buôn hàng của dân cả. Trên những tấm hình
trắng đen cho ta cảm giác của thời kỳ đó có thêm thông tin về tên thuyền và
số tấn chuyên chở, cả ngày tháng năm bị đánh chìm. Tất cả đều là thuyền
dân bị chìm trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Những bức ảnh được sắp
kín bốn mặt tường theo thứ tự thời gian bị đánh đắm đã trở thành những di
ảnh của những chiếc thuyền thật bị chìm cùng với nhiều thuyền viên bị
trưng binh thời đó, giờ đã thành mộ bia giữa biển.
Tôi đến thăm Bảo tàng Tư liệu thuyền viên và các thuyền bị đánh
chìm trong thời chiến ở Motomachi gần cảng Kobe ít lâu sau khi đến Việt
Nam lần đầu tiên để làm lễ tế vong linh. Tôi nhớ đó là vào khoảng thời gian
gần ngày ba tôi mất, vào tháng 12.
Bảo tàng Tư liệu do Tổ hợp thuyền viên toàn Nhật Bản và Hội ghi
chép những chiến thuyền chìm cùng nhau thành lập, hướng đến mục tiêu
