yến sào được thu hoạch tại Jehor, Reho, Pattany
và các tiểu quốc vùng Mã
Lai. Taverniere thật hoang đường khi nói rằng yến sào tỏa ra mùi thơm khi
đun nấu. Người ta ngâm các tổ yến vào nước ấm hai tiếng đồng hồ, xé thành
các sợi càng nhỏ càng tốt, sau đó chỉ cho một ít nước vào và đem hầm với
các món vịt, chim câu hoặc các loại thịt khác. Sau khi hầm chín yến sào tan
ra thành một thứ nước sền sệt, không mùi không vị.
Bởi tấm bản đồ của ông Taverniere có quá nhiều sai sót, tôi không hiểu và
cũng chưa từng nghe đến các hòn đảo được ký hiệu 1, 2, 3, 4, 5 nơi có vô số
rùa. Người Anh chúng ta ai cũng biết đến vị ngon của loài rùa trong những
chuyến tàu về châu Âu. Thế nhưng, việc Taverniere nói rằng người Đàng
Trong và Đàng Ngoài không thể hài lòng với sự thịnh tình của bản thân
trong các buổi tiệc tùng nếu như họ chưa thết đãi bạn bè món rùa thì quả thật
là hoang tưởng. Khi chúng tôi ở trạm thuế quan trên đảo Tevan Bene (mà
người Hà Lan gọi là đảo Kẻ Cướp), người ta mang đến bán một con rùa
nặng chừng 20 pound
nhưng những người Đàng Ngoài ở đó chẳng thèm để
ý đến loại đồ ăn này. Khi tôi trên đường từ Xiêm sang và dừng lại ở Cù lao
Ubi
, những thủy thủ đồng nghiệp của tôi mua lên tàu cùng một lúc 5 hoặc 6
con rùa to. Những người Đàng Ngoài đi cùng chúng tôi - những người buộc
phải làm thuê cho chúng tôi để thoát khỏi nạn đói khủng khiếp đang hoành
hành xứ Đàng Ngoài lúc đó - chẳng thèm ngó ngàng đến món rùa. Tôi cũng
không biết rõ liệu có chuyện buôn bán rùa ở đây hay không, vậy nên rất lấy
làm nghi ngờ về lời khẳng định của Taverniere rằng đã có những xung đột
giữa các vương quốc ở đây liên quan đến chuyện đánh bắt rùa.
Xứ Đàng Ngoài không có nhiều loại dứa. Quả chanh mà Taverniere mô tả
không hoàn toàn to như giống chanh ở châu Âu, lúc còn xanh có màu xanh
và lúc chín thì ngả màu vàng.
Người Đàng Ngoài sản xuất ra nhiều tơ lụa đến nỗi cả người giàu và
người nghèo đều có thể mua để may quần áo. Giá tơ lụa rẻ tương tự như mặt
hàng vải bông thô vậy.
Nói về loại hoa có mùi hương thơm ngọt, cho dù không phải là người
trồng và bán hoa thì tôi cũng biết ít nhất hơn hai loài hoa ở xứ Đàng Ngoài.
