Chương XII
Về Chúa Đàng Ngoài, dòng họ các quan chức và Phủ Chúa
T
rong những chương trước tôi đã giới thiệu về vị trí và quyền lực hạn
chế của Vua Lê, trong khi đó Chúa Trịnh là người thực tế giữ quyền chèo lái
vương quốc. Chương này sẽ trình bày về ông như là linh hồn và sự sống của
vương quốc Đàng Ngoài. Quyền lực của Chúa cũng lớn như các vị vua chúa
khác ở phương Đông: tuyệt đối chuyên chế. Tuy nhiên, Chúa Trịnh không
đến mức khắc nghiệt như nhiều bạo chúa khác bởi Đàng Ngoài có một nền
luật pháp và phong tục lâu đời rất được mọi người tôn trọng nên Chúa cũng
nương các hành động của mình theo nền pháp luật đó.
Vị Chúa hiện nay là người thứ tư trong dòng dõi họ Trịnh và mọi người
có thể nói rằng ông đã tung cây vương trượng của mình ra để nắm được thần
dân của mình
. Quyền thế của dòng họ Trịnh được thiết lập ngay sau khi
những kẻ tiếm quyền họ Mạc bị tiêu diệt và đặt nền tảng cho sự hùng mạnh
của nhà Chúa hiện nay. Chúa đã 53 tuổi, là một chính trị gia ranh mãnh,
nhưng có thể trạng yếu đuối
. Ông kế vị cha vào năm 1682 và trước đó đã
cùng với cha mình cai trị một vài năm. Ông có ba người con trai và nhiều
con gái với vô số các nàng hầu. Người con trai cả và người con trai út đã
chết; người con trai thứ còn lại bị điên vào dịp đám tang của ông nội
. Hiện
nay vị Thế tử này đã hồi phục và được ban tặng tước hiệu Chu-ta, có nghĩa
là vị Chúa trẻ (tước hiệu thường có của người con trai lớn nhất còn lại trong
dòng họ Chúa). Chúa trẻ có phủ độc lập và quyền hành tương tự như thân
phụ của mình, có người hầu cận và có quan lại làm việc cho mình với các
phẩm hàm tương đương như ở phủ Chúa cha. Chỉ có điều trong khi thiết
triều thì quan lại ở phủ Thế tử chịu đứng dưới quan lại cùng tước vị của phủ
Chúa. Tuy nhiên, khi Thế tử lên nối ngôi thì quan lại của ông sẽ lên ngồi ở
các vị trí trên, chỉ trừ một vài quan lại giỏi và có kinh nghiệm của đời Chúa
trước mới có thể giữ được vị trí của mình dưới triều Chúa mới.
