Sáng ngày hôm sau, tôi nhận được lệnh của thượng cấp điều động tới
pháo đài N, tôi rẽ vào chào bà công tước.
Bà rất đỗi ngạc nhiên khi tôi trả lời câu hỏi của bà: liệu tôi có điều gì đặc
biệt quan trọng muốn nói với bà không? - Tôi đáp rằng xin chúc bà may
mắn và vân vân…
- Nhưng tôi lại có câu chuyện cần nói với ông một cách nghiêm chỉnh.
Tôi im lặng ngồi xuống.
Rõ ràng là bà không biết mở đầu câu chuyện như thế nào; bà đỏ mặt lên,
những ngón tay múp míp gõ nhẹ lên mặt bàn; cuối cùng bà đã mở đầu như
thế này, giọng bà ngắt quãng:
- Này, ông Pêtsôrin này! Tôi nghĩ rằng ông là một người cao thượng.
Tôi nghiêng mình.
- Tôi thậm chí còn tin chắc như thế, - bà nói tiếp, - tuy rằng tư cách của
ông có đôi chút đáng ngờ; nhưng ông có thể có những lý do mà tôi không
biết, và giờ thì ông nên nói cho tôi hay. Ông đã bảo vệ con gái tôi khỏi bị
vu khống, vì nó mà ông đã quyết đấu, - vậy là ông đã liều mạng vì nó...
Ðừng ngắt lời tôi, tôi biết ông không thể thú nhận điều này, bởi vì ông
Grusnixki đã chết (bà ta làm dấu). Chúa xá tội cho ông ta, - và tôi hy vọng,
cho cả ông nữa! Điều đó không can hệ tới tôi, tôi không dám phán xét ông,
vì con gái tôi, tuy là vô tội, nhưng cũng là nguyên nhân của cái việc này.
Nó đã nói hết với tôi... tôi nghĩ là nó đã nói hết: ông đã tỏ tình với nó... nó
cũng đã thú với ông là nó yêu ông (đến đây bà công tước thở dài não ruột).
Nhưng nó đang ốm, và tôi tin rằng đó không phải là một thứ bệnh bình
thường! Một nỗi buồn thầm kín đang làm nó héo hon; nó chưa thú với tôi
nhưng tôi chắc ông là nguyên nhân... Ông hãy nghe đây: Có lẽ ông cho
rằng tôi đang đi tìm danh vọng, giàu sang, - ông đừng nghĩ thế! tôi chỉ
muốn cho con gái tôi được hạnh phúc. Ðịa vị của ông hiện nay cũng không
có gì đáng cho người ta khát khao, nhưng mọi việc sẽ có thể thu xếp ổn
thỏa: ông có gia tài; con gái tôi yêu ông, nó đã được giáo dục để biết cách
làm cho chồng nó sung sướng, tôi giàu và chỉ có mỗi một mình nó... Ông
nói đi, cái gì còn làm ông lấn cấn nào? - Ông biết đấy, lẽ ra tôi không nên
