- Anh hãy bỏ quá cho, - tôi nói. - Chính thằng Kazbich vừa ở đây, phía
bên kia sông, và chúng tôi đã bắn hắn, và sớm muộn gì thì anh cũng sẽ
chạm trán hắn. Dân miền núi chúng rất hay thù dai: Anh tưởng hắn không
đoán ra là anh đã góp phần tiếp tay cho thằng Adamat sao? Và tôi xin đánh
cuộc là hôm nay hắn đã trông thấy Bela. Tôi biết cách đây một năm, hắn
mê cô bé lắm, chính hắn đã tự nói với tôi như thế, và nếu hắn đã hy vọng
dành dụm đủ một món tiền dẫn cưới cho đàng hoàng thì chắc hắn đã xin
cưới rồi...
Lúc ấy Pêtsôrin trở nên tư lự. "Phải, ta nên cẩn thận hơn, - anh ta trả lời,
- Bela, từ nay trở đi, em không được lên mặt thành nữa nhé!"
Chiều hôm ấy tôi đã nói chuyện với anh ta rất lâu; tôi rất phiền lòng thấy
anh ta có thái độ khác hẳn mọi ngày đối với cô bé tội nghiệp này. Ngoài
một nửa thời giờ đi săn ra, thái độ của anh ta còn trở lên lạnh nhạt, ít trìu
mến với cô bé, và cô bé rõ là ngày một gầy đi, khuôn mặt nhỏ nhắn trở nên
dài ngoẵng, đôi mắt to đã mất vẻ tinh anh. Đôi khi tôi hỏi cô: "Cớ sao cháu
lại thở dài, hở Bela? Cháu buồn ư?" - "Không" - "Cháu muốn gì nào?" -
"Không" - "Cháu buồn vì xa cha mẹ à?" - "Cháu có còn ai thân thích nữa
đâu?"
Sự thể đã đến chỗ là suốt ngày, ngoài tiếng "vâng" và "không" ra không
ai còn nghe thấy cô nói gì thêm.
Thế rồi tôi đem tất cả chuyện đó nói lại với anh ta. "Này, bác Marxim
Marximich ơi, - anh đáp, - tính tình tôi nó vốn vô phúc rồi; tôi được giáo
dục như thế hay vì trời sinh ra tôi như thế, tôi không biết; chỉ biết là nếu tôi
làm cho người khác khổ thì chính tôi cũng không sung sướng gì. Có lẽ, đối
với họ điều đó không thể nào an ủi được, nhưng sự thật quả là như vậy. Lúc
thiếu thời, kể từ cái giờ phút tôi không còn phải nương tựa vào thân nhân
nữa, tôi đã bắt đầu tận hưởng một cách điên cuồng tất cả những lạc thú mà
người ta có thể tìm được bằng tiền bạc, và cố nhiên, sau đấy tôi lại căm
ghét những lạc thú ấy. Sau cùng thì tôi nhập vào giới thượng lưu, nhưng
chả mấy chốc tôi lại thấy chán. Tôi đã yêu say đắm những mỹ nhân lịch
thiệp và cũng được yêu, nhưng tình yêu của họ chỉ kích thích trí tưởng
