cũng nói: “Má không sợ chính cái chết: má sợ phải nhảy qua cái gì mới
chết được”. Khi bò trên sàn nhà, má tôi tưởng đã đến lúc phải nhảy. Tôi
hỏi: “Chắc lúc té má đau lắm?” – Không. Má không nhớ. Má cũng không
thấy đau”. Tôi nghĩ thầm, vậy là má tôi đã chết giấc. Má tôi nhớ lại thấy
người choáng váng; và nói thêm rằng mấy hôm trước, khi uống thuốc mới,
má tôi thấy cẳng như muốn sụm xuống: vừa kịp lúc nằm dài xuống giường.
Cô em họ Marthe Cordonnier mang lại giùm mấy lọ thuốc của má tôi và ít
đồ nhật dụng, tôi nhìn những lọ thuốc một cách ngờ vực. Má tôi định tiếp
tục uống thuốc ấy: không biết có nên không?
Bác sĩ B đến thăm vào buổi chiều, tôi theo ông ra ngoài hiên; ông nói:
khi khỏi rồi má tôi cũng đi lại được như trước: “Má có thể sống như ngày
trước”. Ông ta có nghĩ rằng mẹ tôi bị chết ngất chăng? Ông ta không nghĩ
gì cả. Ông ta có vẻ bối rối khi tôi cho ông biết rằng mẹ tôi có bệnh ở ruột.
Nhà thương Boucicaut cho biết gãy đầu xương đùi và ông ta cũng không
nghĩ đến bệnh gì khác. Ông ta sẽ đưa mẹ tôi đi khám bác sĩ nội khoa.
Tôi bảo má tôi: “Má sẽ đi lại được cũng như trước má có thể trở lại
đời sống bình thường – Thôi! Không bao giờ má trở lại căn nhà ấy nữa. Dù
có thế nào chăng nữa tao cũng không muốn trông thấy căn nhà ấy”.
Cái nhà ấy ư! Má tôi vẫn lấy làm hãnh diện mà! Má tôi đã phát sốt
phát rét vì căn nhà ở phố Rennes, cha tôi về già trở nên u uất đã làm vang
tiếng gắt gỏng. Ba tôi mất, được ít lâu bà tôi cũng mất theo, má tôi muốn
dứt đoạn với những kỷ niệm cũ. Mấy năm trước một người bạn của má tôi
ở một cái xưởng vẽ, má tôi khoái trá vì phong vị kim thời đó. Vào năm
1942 ai ai cũng biết thuê nhà rất dễ, má tôi có thể thực hiện được giấc
mộng: cụ thuê được một cái studio có phòng lớn ở đường Blomet. Má tôi
bán căn phòng giấy bằng gỗ lê đã sậm đen, phòng ăn kiểu Henri II, cái
giường cưới, cái dương cầm có đuôi; chỉ giữ lại đồ đạc khác và cái thảm đỏ
cũ. Má tôi treo những bức họa của em tôi lên tường. Trong phòng ngủ má
tôi kê một cái đi-văng. Bấy giờ má tôi lên xuống cầu thang trông rất nhanh
nhẹn. Thực ra tôi thấy chỗ ở đó không thú vị lắm: ở tầng lầu hai, không
sáng sủa mấy dù có những cửa kính lớn. Những phòng ở tầng trên – buồng,
