ngày nay, bất thần má tôi có sức để dấn mình vào tuổi bảy mươi tám, sáng
suốt và cả quyết.
“Ta sắp giở một trang sách.”
Má tôi đã can đảm lạ lùng mà giở một trang sách khi ba tôi mất. Bấy
giờ má tôi đau khổ mãnh liệt. Nhưng không để mình sa lầy trong quá khứ.
Nhân dịp thấy lại tự do, má tôi xây dựng lại một cuộc đời theo ý muốn. Ba
tôi không để lại cho má tôi xu nào mà má tôi đã năm mươi tư tuổi. Má tôi
đi thi, tập việc, lấy được mảnh bằng để đảm nhận việc phụ tá thủ thư trong
một tổ chức Hồng Thập Tự. Má tôi học đi xe đạp lại để đi đến bàn giấy. Hết
thời chiến tranh, má tôi tính nhận việc về may ở nhà. Bấy giờ tôi đã có thể
giúp đỡ má tôi được. Nhưng cụ không chịu ăn không ngồi rồi. Má tôi ưa
sống theo sở thích của mình nên nghĩ ra rất nhiều sự bận rộn. Má tôi giúp
việc không lương cho thư viện của một viện phòng bệnh ở ngoại ô Ba-lê,
rồi sau cho thư viện của một câu lạc bộ Công giáo trong khu phố. Má tôi ưa
cầm đến sách vở, bao sách, xếp loại, ghi phiếu, chỉ dẫn cho người đọc. Má
tôi học tiếng Đức, tiếng Ý, trau dồi tiếng Anh. Má tôi thêu thùa trong các
trường nữ công, tham dự vào những việc từ thiện, đi nghe diễn thuyết. Má
tôi kết giao với nhiều bạn mới, trở lại thân thiện với thân bằng cố hữu đã xa
lánh gia đình tôi vì cha tôi buồn rầu lặng lẽ. Má tôi vui vẻ họp bạn trong
phòng lớn của mình. Bấy giờ đến lúc má tôi có thể thỏa mãn được một
trong những sở thích mà cụ cố làm cho kỳ được: đi du lịch. Má tôi “thẳng
chân” vật lộn với bệnh liệt khớp xương làm cứng hai chân. Má tôi đến thăm
dì nó ở Vienne, ở Milan. Đến mùa hè cụ đi son són qua các phố ở Florence,
ở Rome. Cụ thăm các viện bảo tàng ở Bỉ, ở Hòa Lan. Gần đây má tôi đã
gần tê liệt nên không đi đó đi đây nữa. Nhưng khi bạn bè hay chị em họ rủ
đi chơi tỉnh nhỏ hay vùng thôn dã thì không gì ngăn cản được má tôi cả. Cụ
không ngần ngại nhờ nhân viên hỏa xa dắt lên xe hỏa. Sự vui thích nhất của
má tôi là đi xe hơi. Mới đây, Catherine, người cháu gái, đưa má tôi đến
Meyrignac bằng xe hai ngựa, đi hơn 450 cây số về đêm. Má tôi bước xuống
xe tươi tỉnh như một đóa hoa.
