tóc nghiêm trang. Hai mắt không lộ vẻ gì cả. Má tôi bước vào đời, bó chặt
mình trong những nguyên tắc nghiêm ngặt: lễ độ theo quan niệm ở tỉnh lẻ,
đạo đức nhà tu.
Đến năm hai mươi tuổi, má tôi lại qua một cơn thất vọng tâm tình: má
tôi yêu một người anh em họ xa, nhưng người này lại yêu cô tôi là
Germaine. Vì những thất vọng đó mà trong thâm tâm má tôi suốt đời dễ
động lòng, hay oán hờn.
Ở gần cha tôi, má tôi đã thêm cởi mở. Má tôi yêu dấu, thán phục cha
tôi, chắc rằng trong mười ba năm, ba tôi đã hậu đãi má tôi về thể chất. Ba
tôi cưng đàn bà, ổng cũng qua nhiều cuộc phiêu lưu tình ái, ổng đọc Marcel
Prévost một cách thích thú và cũng nghĩ như nhà văn này rằng đối với vợ
trẻ, tình yêu phải nồng nàn như đối với cô nhân tình. Mặt má tôi với đám
lông tơ trên môi để lộ sự nồng nàn tình dục. Ba má tôi ăn ý với nhau dễ
nhận thấy quá: ba vuốt ve tay má, nịnh nọt, nói những lời âu yếm nhũn tai.
Khi tôi mới sáu bảy tuổi, một buổi sáng tôi thấy má tôi chân đi đất, đứng
trên tấm thảm đỏ ngoài hành lang mình mặc áo đêm dài lượt thượt bằng vải
trắng; tóc xổ từng lọn xuống gáy, tôi phải chú ý vì nụ cười rạng rỡ đối với
tôi có liên lạc bí hiểm với căn phòng má tôi vừa bước ra; thật tôi khó mà
nhận biết trong thân hình ấy người mẹ trang nghiêm đáng kính của mình.
Nhưng không có gì phá hoại cuộc đời thơ ấu của chúng tôi. Hạnh phúc
của má tôi không phải là không ám mây. Từ cuộc đi chơi trăng mật, tính ích
kỷ của ba tôi đã bùng ra, má tôi muốn đi thăm những hồ bên Ý: hai người
dừng lại ở Nice, ở đấy vừa mở hội đua ngựa. Má tôi thường nhắc lại sự bất
mãn ấy, không có ý oán giận, nhưng không khỏi hối tiếc. Má tôi thích du
lịch. “Má muốn làm một nhà thám hiểm”. Những lúc vui sướng nhất trong
tuổi thanh niên là những cuộc đi chơi bằng xe đạp hay đi bộ đến miền
Vosges và Luxembourg do ông tôi tổ chức. Má tôi phải bỏ nhiều giấc
mộng: ý thích của ba tôi vẫn phải đi trước ý thích của má tôi. Má tôi không
đi lại với bạn gái nữa vì thấy chồng họ không vui vẻ. Ba tôi chỉ thích được
thỏa thích trong các phòng khách và trong các buổi ca nhạc. Má tôi vui vẻ
mà đi theo, bà cũng thích giao thiệp. Sắc đẹp của má tôi không giữ được
