mi mặc đêm, xếp dọn sách vở, nước hoa, kẹo, đồ trang sức, còn thì mang
về nhà tôi. Đến đêm tôi không ngủ được. Tôi không hối tiếc rằng đã nói với
mẹ tôi những điều này: “Má trông thấy con mạnh như thế này con rất vui
lòng”. Nhưng tôi tự trách đã không để ý đến thi thể má tôi sớm hơn. Má tôi
và em tôi đều nói: “Một cái tử thi không có nghĩa gì cả”. Tuy nhiên, đó còn
là thịt xương, còn là khuôn mặt má tôi trong một thời gian. Tôi đã ở bên
cha tôi cho đến lúc cha tôi biến thành một vật; tôi đã làm quen với sự di
chuyển từ khi có mặt sang cõi hư không. Còn mẹ tôi, tôi đã bỏ đi sau lúc
hôn mẹ tôi, bởi vậy hình như mẹ còn nằm yên, trơ trọi một mình trong cái
giá lạnh một nhà xác. Chiều mai sẽ khâm liệm: tôi sẽ đến đấy chăng?
Tôi đã đến bệnh viện vào khoảng bốn giờ để thanh toán tiền nong. Có
thư từ và một gói mứt trái cây gửi cho má tôi. Tôi lên từ giã các cô y tá. Tôi
gặp bé Martin và bé Parent cười đùa trong hành lang. Cổ tôi se lại khó khăn
lắm mới nói ra được một hai tiếng. Tôi đi qua cửa phòng 114, người ta đã
gỡ tấm biển: “Xin miễn vào thăm”. Xuống đến vườn, tôi ngập ngừng một
lúc: tôi thiếu can đảm, mà để làm gì? Tôi đi ra. Tôi lại thấy tiệm Cardin và
những cái áo mặc trong nhà đẹp đẽ. Tôi tự nhủ rằng sẽ không ngồi trong
căn phòng ngoài, không cầm đến cái máy điện thoại trắng, không đi qua
đấy nữa; tôi sẽ hớn hở mà bỏ những thói quen ấy nếu mẹ tôi khỏi bệnh;
nhưng tôi giữ lại một kỷ niệm u buồn vì mẹ tôi mất cho nên tôi bỏ những
thói quen ấy.
Chúng tôi muốn gửi những kỷ vật của má tôi cho những người thân.
Chúng tôi bị chìm dưới xúc động khi đứng trước cái giỏ rơm đầy những
cuộn len và một cái áo đan dở; trước mảnh giấy thẩm, kéo, đê của má tôi.
Ai cũng biết sức quyến luyến của đồ vật: đời sống đã thâm nhập vào nó, nó
có mặt hơn bất cứ thời khắc nào của chúng ta. Nó nằm yên trên bàn như
những trẻ mồ côi, không có ích gì, trước khi trở thành rác rưởi hay có một
chứng thư hộ tịch khác: đồ dùng của tôi là do cô Françoise tôi để lại. Chúng
tôi tặng Marthe cái đồng hồ. Khi cởi cái dải đen, Poupette khóc: “Ngu thật,
tôi không thờ linh vật, nhưng tôi không thể bỏ được cái băng này – Thì dì
cứ giữ lấy”. Không cần phải toan tính hội nhập cái chết vào cuộc đời và xử
