giữ lại. Ðang lúc ấy được tin nước Nhật Bản bị bom nguyên tử không chịu
nổi phải xin hàng.
Vua Bảo Ðại gọi tôi vào nói: "Trong lúc rối loạn như thế này, các ông
hãy lập ra lâm thời chính phủ để đợi xem tình thế biến đổi ra sao đã". Tôi
bất đắc dĩ phải tạm ở lại. Lâm thời chính phủ vừa làm việc mấy ngày, ông
Phan Kế Toại điện vào xin từ chức. Lúc ấy bọn ông Nguyễn Xuân Chữ,
Trần Văn Lai xin lập Ủy Ban Cứu Quốc. Chính phủ nhận lời. Cách hai
ngày sau, ngày 19 tháng tám, các công chức ở Hà Nội nghe bọn Việt Minh
xúi tổ chức cuộc biểu tình. Ðảng Việt Minh nhân cơ hội ấy chiếm lấy Bắc
Bộ. Ðược mấy ngày ông Hồ Chí Minh về làm chủ tịch chính phủ lâm thời.
Các đoàn thể thanh niên và các người trí thức ở bắc bộ điện vào Huế xin
vua Bảo Ðại thoái vị và nhường cho Hồ Chí Minh.
Trong tình thế nguy ngập như thế, ở Huế còn có người bàn sự chống cự.
Tôi muốn biết rõ sự thực, liền gọi trung úy Phan Tử Lăng người đứng coi
đoàn thanh niên tiền tuyến ở Huế, hỏi xem có thể trông cậy bọn ấy được
không. Trung úy Trương Tử Lăng nói: "Tôi có thể nói riêng về phần tôi thì
được. Còn về phần các thanh niên tôi không dám chắc".
Bọn thanh niên tiền tuyến trước rất nhiệt thành nay còn thế, huống chi
những lính bảo an và lính hộ thành tất cả độ vài trăm người; những lính để
canh giữ công sở, súng ống không ra gì, đạn dược không đủ, còn làm gì
được, cũng bị Việt Minh tuyên truyền xiêu lòng hết cả rồi. Lúc ấy chỉ còn
cách lui đi là phải hơn cả.
Tôi vào tâu vua Bảo Ðại: "Xin ngài đừng nghe người ta bàn ra bàn vào.
Việc đã nguy cấp lắm rồi, ngài nên xem lịch sử của vua Louis XVI bên
Pháp và vua Nicholas II bên Nga mà thoái vị ngay là phải hơn cả. Vì dân ta
đã bị bọn Việt Minh tuyên truyền và đang hăng hái về việc cách mệnh như
nước đang lên mạnh, mình ngăn lại thì vỡ lở hết cả. Mình thế lực đã không
có, bọn Việt Minh lại có dân chúng ủng hộ, nên để cho họ nhận lấy trách
nhiệm bảo vệ nền độc lập của nước".
