không cẩn thận, chính những nhân vật này là những cá nhân phải sa thải
trong tương lai gần với những điều khoản bồi thường khủng, từ đó gây một
lỗ hổng to tát trong tài chính của công ty.
Thế rồi cũng có những cam kết khác, rất liều lĩnh, đã nằm sẵn trong
những hợp đồng dự án của công ty bị mua. Tôi từng sống với thực trạng của
một công ty đã viết cam kết trong một hợp đồng nhỏ, rằng họ sẽ làm cho nhà
máy điện vận hành trở lại với “bất cứ giá nào”. Vào thời điểm lấy cam kết,
một nhân viên quá nhẹ dạ cho rằng “chuyện đó” có gì đâu mà phải đem ra
bàn với sếp hay với luật sư tư vấn. Nó liên quan đến một turbin vừa được
sáng chế, đang trong thời kỳ thực nghiệm. Đến khi việc đổ vỡ do turbin
không chạy tốt, quan tòa đã bắt công ty phải thực hiện đúng lời cam kết,
bằng không công ty sẽ phải bồi thường cho chủ đầu tư. Những loại cam kết
này rất thông thường trong những công ty bị sáp nhập, vốn dĩ từ lâu không
được quản lý chất lượng. Do đó, công ty mua phải rà soát rất kỹ mọi hợp
đồng, mọi cam kết của công ty mình sắp định mua trước khi lấy quyết định.
Tôi biết rất rõ công ty Pháp phải bồi thường một công ty Hoa Kỳ hơn 200
triệu đôla chỉ vì đã lấy một cam kết vô thức không thực hiện được.
Thật gian nan và vất vả vì tất cả công việc rà soát phải được thực hiện
trong thời gian ngắn kỷ lục. Một là vì việc mua bán công ty phải giữ bí mật,
nhất là cho công ty trên sàn chứng khoán. Hai là vì có nhiều ứng cử viên
khác cũng cùng một lúc đang muốn mua công ty mà bạn đang xem xét. Việc
đi nhanh và đi kỹ đến từng chi tiết li ti nhất bắt buộc bạn làm việc đêm ngày
với nhiều người tư vấn. Đông người và nhiều việc, nhưng vẫn phải giữ bí
mật tuyệt đối.
Khi công việc rà soát xong, bạn phải định giá mua công ty. Bạn thấy rất
nhiều vấn đề ở họ tựa như người bị bệnh ghẻ, lở, ho lao, béo phì, chân cẳng
không đứng vững. Đến đây, nếu bạn thấy nản thì cũng dễ hiểu, nhưng bạn
phải tự an ủi rằng những công ty béo tốt, tráng kiện đâu có bao giờ để cho
mình mua!? Và cũng đúng lúc đó thì bạn nhận được thông tin rằng dù ghẻ,
lở, què quặt, họ vẫn không chịu bán dưới một con số mà bạn thấy vượt quá
mức định giá thực sự của họ.
