tay đôi. Tôi có lời khuyên bạn nên làm đúng như kinh nghiệm của tôi khi
phe đối tác dùng biển người để lấn át.
11. Ẩm thực
Bạn ạ, không thể nói về đàm phán một cách đầy đủ nếu không nói về ẩm
thực. Con người ở đâu cũng thích ăn, thích uống. Và khi hội họp, dù không
khí có căng thẳng đến đâu chăng nữa, đến giờ ăn và uống thì mọi căng thẳng
biến mất, để chỗ cho việc mà người ta thường gọi là “nhậu nhẹt”.
Khỏi phải nói, Việt Nam chúng ta có truyền thống “nhậu nhẹt” từ lâu.
Nhưng hầu hết dân tộc nào cũng vậy, và gần như ngày nay không có hợp
đồng nào được thỏa thuận nếu hai bên chưa uống trọn ly, dốc trọn chai. Rõ
ràng không thể thân thiện nếu chưa thỏa tình, cùng say ít nhất một bữa với
nhau. Tuy nhiên, văn hóa nhậu nhẹt và ẩm thực các nước không giống nhau
lắm đâu, bạn nên nhớ mà đề phòng vì nó chạm tới phong cách và cuối cùng
tới kết quả của thương thuyết đấy.
Người Âu Tây rất thích uống bia vào giờ chiều sau buổi họp. Họ có thể
uống bia liên tục từ 18g đến 21g, rồi mới ngồi vào bàn ăn tối. Khó chịu nhất
là họ thích đứng uống chứ không chịu ngồi! Họ không dùng thức ăn kèm
theo chai bia, mà chỉ đơn thuần uống bia. Phong tục của họ thường kể
chuyện tào lao bằng tiếng Anh hay Pháp hay Đức… Vào những giờ đó
không còn thông dịch viên giúp bạn nữa, nhưng dù có thông dịch viên thì họ
cũng không muốn cho người này vào, vì hết giờ làm việc rồi và đến lúc thư
giãn! Thế là bạn bị kẹt, phải đứng 3 tiếng đồng hồ giữa 5, 6 ông cao hơn bạn
ít nhất một đầu, kể chuyện tiếu lâm thuần túy Âu Tây, nói bằng thứ tiếng cao
bồi ngoài đường chứ không phải ngôn ngữ chính thức trong buổi họp. Đến
khi bạn đói quá rồi, ví dụ vào lúc 20g, thì họ còn phải uống thêm 3 lon bia
nữa, kể thêm trăm chuyện nữa, mà vẫn đứng sừng sững không mỏi. Đến khi
bạn cảm thấy đói gần cõi chết rồi họ mới vào bàn. Đến 10 giờ đêm bạn mới
trông thấy người ta bưng ra đĩa cơm thực thụ của bạn, sau bao nhiêu món ăn
chơi như xúc xích, ô liu, xà lách. Bạn ợ chua, buồn ngủ, mệt mỏi trong khi
họ cho cảm tưởng vô cùng hạnh phúc.
