Anh đã trở thành tiếng nói của đại chúng trên thế giới phẳng. Khi thương
thuyết với người Anh, bạn phải luôn luôn chứng tỏ nếp sống của bạn dựa
trên tư duy văn hóa cao. Cao là sao? Họ không chuyện trò nói miệng như
người Pháp, mà cái gì cũng phải viết trên văn bản để mọi việc được rõ ràng,
sáng tỏ. Nói gì cũng phải có lý do, dẫn chứng. Làm gì cũng phải đúng điệu.
Bất cứ kiến nghị nào cũng phải được bàn luận rộng rãi, và nếu có quyết định
thì quyết định nào cũng phải nhận được sự đồng tình. Thương thuyết với
người Anh rất khó, vì không bao giờ họ nói rõ, câu nào cũng chứa ẩn ý. Vào
những lúc găng lắm, họ vẫn giữ vẻ thản nhiên, thậm chí óc khôi hài của họ
có thể làm cho đối tác khó chịu trong lúc đang có chuyện nhức đầu! Người
Anh có một cá tính (có người gọi thế là đức tính) là khi họ nhất quyết thắng
thế thì khó lòng ai cản họ. Sự quyết chí mạnh ở tính tập thể của nó. Họ rất
đáng kính, vì hẳn ai cũng còn nhớ những hình ảnh chiến tranh thế kỷ trước,
người Anh lao vào chiến trường mà không quản sống chết. Muốn gặt hái kết
quả với người Anh không khó lắm đâu, vì họ sẽ “nói lóng” cho bạn biết họ
muốn gì thật sự. Bạn cứ chiều theo đúng đòi hỏi là xong.
* * *
Thương thuyết với người Trung Đông có lẽ khó nhất, vì họ đa nghi. Nói
với họ cái gì cũng có thể làm cho họ phật lòng; dù đúng hay sai, họ vẫn cho
rằng phía bên này có ý lừa họ. Tôi từng thấy một phái đoàn châu Âu chán
ngán xin về nước không trở lại Trung Đông nữa vì cứ bị nghi ngờ quá nhiều
chuyện, trong khi thực sự họ đã “phơi ruột ngựa” để cả hai bên đạt kết quả
cho nhanh. Trong trường hợp này, cái vội vã là cái chết, vì biết đâu phơi ruột
ngựa cũng là một loại mỹ nhân kế? Với đám Trung Đông, thương thuyết là
phải làm đồng lõa của thời gian và tránh nhất là vội vàng. Cái oái oăm là nếu
không vội với họ thì cũng chết bạn ạ, vì các ông này đủng đỉnh lắm! Tôi kể
chuyện này để bạn thông cảm cho họ nhé. Có thể bạn không biết là thông
thường mấy ông Trung Đông có 2 hoặc 3 vợ chính thức (họ được phép có 4
vợ), cộng với vài cô không chính thức nữa. Rồi một đàn con, không phải 2,
