cách cố ý nhân tố tội lỗi, điều này bộc lộ trong mọi thờ ơ đạo đức, và hiện
sinh đang được quan tâm đến một cách nhân tạo, là thứ tạo ra khoa học và
sự phong thần vô danh.
Trọng thời hiện đại (thời lịch sử) tư tưởng về tội lỗi bị che đậy đến mức
hoặc trở thành sự sợ hãi hoặc thành vụ bê bối, khi sinh vật học nỗ lực làm
nổi bật điều này như một thiếu sót sinh học, và theo xã hội học là sai phạm
trong cơ cấu xã hội. Pascal cho rằng, trong việc bỏ qua tư tưởng về tội lỗi,
đến nhận thức về các hiện tượng vật lí cơ bản cũng hoàn toàn bất lực (mới
đây nhất: vật lí của Heisenberg, toán học của Gödel).
Toàn bộ nỗ lực của môn tâm lí học hướng về việc - Buber từng nói - thanh
toán ý thức tội lỗi của con người như lương tâm cắn rứt, sự lo âu, và ông xác
định rằng kể cả khi ý thức này bị làm lu mờ, bản thân tội lỗi cũng không
biến mất.
Hóa ra sau gần một trăm năm thực hành của ngành tâm lí học, việc ứng
dụng các phương pháp tâm lí không làm cho con người hài hòa hơn, mà chỉ
làm cho kỹ thuật lẩn tránh hoàn thiện hơn. Kết quả của các quá trình tâm lí
không làm con người thức tỉnh, mà để họ trốn tránh sâu hơn trước sự thức
tỉnh. Thay vì cởi mở và giải thoát, các phương pháp tâm lí giúp con người
học cách trốn tránh một cách hiệu quả hơn.
Giờ đây bằng việc phân tích giấc mơ, người ta tưởng lừa được một cái gì
đó từ vài kẻ ngây thơ đem ra công khai; từ nền tảng phân tâm học và trắc
nghiệm học những kẻ đó giờ đây trốn sâu hơn dưới ý thức mộng mị, đến
mức chỉ xuất hiện trong giấc mơ cũng không nổi.
Với họ, vào thời điểm tận thế chắc cần phải thổi một hồi kèn đặc biệt cho
họ thức dậy. Điều con người học từ tâm lí học là đừng trốn vào sự phức tạp
mà vào sự trung thực. Đấy là một cái chuồng từ đó không thể dụ dỗ con
người đi ra. Đấy là phân tâm học.
Số lượng nạn nhân của tâm lí học vô cùng lớn.
Kẻ trải qua quá trình tâm lí học này không nhìn rõ bản chất của sự sống,
thậm chí cái nó học được quay lưng lại với hiện thực thật sự của sự sống,
