Đây là sự cô đơn, nhưng là sự cô đơn ma quỷ: là sự tiêu cực với những ý
đồ tối tăm, ác ý, hư hỏng và đối địch, kể cả khi nó chỉ là sự cô đơn câm lặng.
Sự cô đơn ma quỷ làm tha hóa cộng đồng. Nó muốn tạo một cuộc sống sinh
trưởng ngoài cộng đồng, đưa ra sự quyến rũ về trạng thái từ bỏ xã hội.
Được coi như một sự bồi thường của đời sống, hình thức cô đơn ma quỷ
này tuyên bố nó là sự mơ mộng. Tất cả mọi sự mơ mộng đều là bản sao của
một đời sống sung mãn và khi có khuynh hướng áp đảo, nó gây nguy hiểm
cho cả cá nhân lẫn xã hội vì nó tháo tung những sợi dây liên kết vô hình.
Từ đây có thể hiểu được tác đụng phá vỡ cộng đồng sâu sắc của những
sản phẩm văn chương mang tính chất mê hoặc và như một sự bồi đắp tổn
thất trong đời sống, Những cuốn tiểu thuyết lãng mạn (văn học Gartenlaube)
cũng như các tác phẩm khát vọng, những câu chuyện trinh thám đều phục vụ
cho những nhu cầu thỏa mãn thầm kín, và bằng những con đường bí ẩn
khiến con người xa lánh cộng đồng chung,
Loại văn học này làm thỏa mãn người đọc trong một lĩnh vực hoang
tưởng, đánh thức những biểu hiện chống lại hiện thực và đặc biệt đánh thức
sự bất mãn. Cái tình huống không hiện thực có thể trở thành tiêu cực khi sự
cô đơn ma quỷ biến thành sự xâm nhập. Lúc đó không chỉ kẻ mơ mộng
"đúng" mà "toàn thể xã hội" "hãy chết đi", chỉ giấc mộng hãy ở lại và hãy
biến thành hiện thực!
Mọi trạng thái đều ma quỷ nếu đặt không tưởng lên trên hiện thực, đưa
cái bất thường lên trên cái bình thường, đưa ảo tưởng lên trên thực tế. Trạng
thái này trong bản thân sự bất sung mãn và sự bất bình thường của nó chỉ có
một cách giải quyết: từ bỏ hoàn toàn.
4.
Có một dạng cô đơn mà đặc điểm của nó là con người sống trong sự cô
đơn ấy tự chứng minh mình đứng ngoài xã hội. Không hoàn toàn tự nguyện,
nhưng cũng không hoàn toàn cần thiết phải như thế; có cả hai điều trên và
nhiều hơn cả hai điều trên.
