nghĩ, so sánh kinh nghiệm, nhưng khi nó vẫn chưa sáng tạo, chưa lập dựng
hình thức, chưa tìm thấy chất liệu kết dính lớn lao, một sức mạnh duy trì
vững chắc, chừng đó con người vẫn chưa phải là một nghệ sĩ.
Cái gọi là sự tỉnh táo lí trí đối với người nghệ sĩ là một sự trả thù. Phán
xét sự việc như một nhà đại lí bất động sản không mang lại ý nghĩa gì cho
họ. Bởi vậy từ quan điểm lí trí tỉnh táo nhà đại lí bao giờ cũng thực tế,
nhưng từ phương diện hiện thực đích thực ông ta luôn luôn phi thực tế. Hiện
thực với nhà đại lí là thế gian, là tiền, là quyền hành, là tiện nghi, nhưng
người nghệ sĩ ở trong hiện thực ấy luôn luôn xa lạ, đơn điệu và điên rồ.
Nhưng không điên rồ không có nghệ thuật. Thậm chí một cuộc sống (gọi
là) hiệu quả cũng không có luôn. Bởi vì, đây mới là điều quan trọng nhất: sự
phi thực tế của người nghệ sĩ chỉ là ngộ giác của điên rồ; trong thực tế đấy
mói chính là hiện thực thực tế nhất. Thế giới của nhà đại lí chỉ ngỡ là hình
ảnh thực tế mà thôi.
Làm thế nào lại có nghịch lí này? Sự việc như sau: Cái có hiện thực, là cái
mang tính chất cảm nhận. Tất nhiên. Bởi vì đối với chúng ta chỉ có một hiện
thực duy nhất là cảm nhận riêng của chúng ta. Chúng ta không biết tí gì về
những sự việc khác của thế gian.
Trong thế giới của nhà địa lí không có những cảm nhận. Chỉ là ngộ giác,
bởi vậy nó rơi xuống thành từng mảnh rời, như vụn bánh hoặc như cát. Cái
hình ảnh mà nhà đại lí mang trong mình về thế gian cũng vụn vặt, không
hình dáng, hoặc không hiện thực. Thế gian thực sự không như nhà chính trị
hoặc nhà thương gia nhận biết, trong hiện thực, như nó có, như là nó, mà
như người nghệ sĩ nhận biết.
Tại sao? Bởi vì người nghệ sĩ nhận ra thế gian như một cảm xúc, như một
sự căng thẳng, một hình ảnh, một vở kịch. Thế giới của thương gia đầy rẫy
hoang tưởng và giả định, bởi thương gia sống một cuộc đời không hiện thực,
không có xúc cảm nhận thức; còn người nghệ sĩ, số phận của nó từng trải,
hay nói cách khác vì xây dựng số phận từ hiện thực, nó nhìn thấy tất cả.
Cứ như vậy tác giả dẫn giải đến công trình nghiên cứu thứ ba: liên hệ giữa
sự kiện cảm nhận với dạng nghệ sĩ tinh thể, và thế giới phi hiện thực với
