yêu hay trong nghệ thuật, mà mấu chốt của nó là ở niềm tin chắc chắn của
người Paris rằng cái đẹp cần thiết cho cuộc sống, và người Paris theo đuổi
cái đẹp ấy với sự kiện định như người Mỹ theo đuổi thực dụng, hoặc người
Việt Nam theo đuổi… thực sự thì tôi không chắc người Việt Nam theo đuổi
cái gì.
Tôi lại bắt đầu lẫn đường. Tháp Eiffel có vẻ ngay trước mặt mà đi mãi
không tới. Hai sinh viên Mỹ đến từ Philadelphia thấy tôi loay hoay giở bản
đồ ra tra thì hỏi thăm và bảo với tôi rằng tôi đã đi sai đường nhưng gần đây
có bảo tàng Rodin. Vậy là tôi một lần nữa bỏ dở kế hoạch tới tháp Eiffel để
rẽ vào bảo tàng Rodin và một lần nữa, lại chuếnh choáng say sưa vì tượng.
Rời khỏi bảo tàng Rodin lúc 4 giờ chiều, tôi đi ra đại lộ Invalides. Ngày
đang bắt đầu tàn; tôi ngồi trên bờ tường thấp xung quanh điện Invalides ăn
cái tiramisu dưới ánh nắng ấm của ngày đầu thu. Trước mặt tôi là đường
Tocqueville và sau lưng tôi là điện Invalides – nơi chứa hài cốt của một số
nhà cách mạng và những người anh hùng đã hy sinh vì nước Pháp, bao gồm
cả Napolêon. Tôi nghĩ đến cuốn Dân chủ của Tocqueville và hiểu chính là ở
Paris chứ không ở đâu khác mới có thể khởi đầu cuộc đại cách mạng tư sản,
mới có những nhà triết học, nhà chính trị, nhà văn, và tư tưởng như
Tocqueville, Hugo, Zola… Paris cho họ tinh thần để làm điều đó.
Thật may mắn khi tôi được ở Paris vào lúc này.
Vào lúc này không có bất cứ thứ gì khác mà tôi cần làm ngoài việc nằm
trên bờ tường thấp này, nhìn lên trời, và để cho nắng cuối ngày, và những
cơn gió nhẹ, và Paris, ngấm vào tôi.
