hắn trước tiên, muốn ăn bao nhiêu cũng được. Thằng cha đầu bếp cũng thế.
Rồi một trong các đội trưởng làm nhiệm vụ trực - họ thay nhau mỗi người
một ngày - đến nếm xem cháo nấu như vậy phạm có ăn được không. Cha
này được xuất đúp.
Xong xuôi rồi còi mới huýt. Lúc này đội trưởng các đội mới đến, xếp
hàng lần lượt đưa bát vào cho tên bếp để lĩnh cháo cho đội mình. Cháo
đựng trong bát loãng toẹt, và đừng có hỏi họ đã bỏ bao nhiêu khẩu phần
của anh vào đó, bởi chỉ cần mở miệng họ sẽ cho anh ăn đủ các thứ nhơ bẩn
nhất. Gió rít trên thảo nguyên hoang vu - nơi mùa hè thì khô cháy, mùa
đông thì băng giá. Ở thảo nguyên còn chẳng cây gì có thể mọc lên được,
huống hồ giữa bốn tầng rào giây thép gai. Lúa mì mọc ở chỗ độc nhất là
chỗ phát khẩu phần bánh mì, lúa mạch chỉ được gặt trong kho lương thực
của trại. Và dù anh có làm đến gãy lưng hay lê lết ra đó, cũng không thể
đào đâu ra thức ăn, ngoài phần trại phát cho. Mà cả khẩu phần này anh
cũng không được lĩnh đủ: còn phải cúng cho đầu bếp, cho bọn phạm được
thuê làm dịch vụ và đủ thứ hạng khác. Chúng bớt xén, trộm cắp của anh em
từ trên xuống dưới và khắp mọi nơi: cả ở đây lẫn trong trại, trước đó cả ở
các nhà kho nữa. Mình làm trầy vẩy ra mà chúng cho bao nhiêu chỉ được
bấy nhiêu. Và đừng có láng cháng tới gần những chỗ phát đồ ăn.
Ai có thân người ấy khắc tự lo.
Pavlo, Sukhov và Gopchik bước vào nhà ăn - ở đó toàn thấy lưng
người là lưng người, chả nhìn thấy bàn ghế đâu. Chỉ có một số đang ngồi
ăn, còn phần lớn là đứng. Đội 82 từ sáng tới giờ đào hố ngoài trời, vừa
nghe thấy tiếng còi đã xông ngay vào nhà ăn chiếm hết chỗ rồi. Dù đã ăn
xong, nhưng họ vẫn ngồi ỳ ra đó. Thì còn có chỗ nào ấm mà nghỉ nữa? Anh
em chửi mắng ầm ĩ đòi chỗ, nhưng
chẳng thà vạch đầu gối ra mà chửi còn hơn. Họ đâu có nghe, ngồi
trong này nghe chửi còn hơn phải ra ngồi ở ngoài trời giá buốt.
Pavlo và Sukhov lấy khuỷu tay chen đẩy đám đông, đến vừa đúng lúc.
Một đội đang lĩnh xuất, đội khác đứng đợi, các đội phó đứng cạnh cửa tò
