chỗ yếu lý vì sao vạn vật khác nhau nghĩa là cái chỗ sai biệt giữa mọi sự vật trong đời một cách thâm
viễn.
Thấy đặng, vừa cái chỗ sai thù vạn biệt, vừa cái lẽ duy nhất, hai cái lẽ cực đoan của Chân lý mà
tinh thần được minh mẫn trung lập giữa hai quan niệm ấy luôn, đó là triệu chứng rằng sự giải thoát của
ta đã cận rồi vậy. Làm được hai cử chỉ ấy là nhờ hai bản năng riêng của ta là Lý và Tình hòa hợp nhau
là Một nơi Trí và Tâm vậy.
*****
VIII
CHƯƠNG THỨ TÁM
“Muốn có Phải mà không có Quấy, muốn có trị mà không có loạn là chưa rõ cái Lý của Trời
Đất, ấy là mơ tưởng Trời mà không có Đất, âm mà không có dương, hai phương diện đồng có của
mỗi vật”.
Muốn phân biệt hai lẽ tương đối ấy như hai vật khác nhau, thì nếu không phải là ngu thì là
điêu.
Trang tử
THU THỦY.
VẤN ĐỀ THIỆN ÁC
Ta thường quan niệm sự đời theo Nhị nguyên tức là quan niệm phân chia sự vật ra làm hai phần
biệt lập : tâm và vật, chủ quan và khách quan, phải và quấy, lành và dữ, tốt và xấu, lợi và hại, tịnh và
động.
Dù muốn dù không, nhận thức thông thường của con người là nhận thức nhị nguyên. Hai lẽ tương
