Tàu điện nhanh nhẹn vượt qua ngoại ô Mátxcơva, bánh xe lăn rin rít, còi
tàu kéo liên hồi. Mêrétxép ngồi gần cửa sổ, ép sát vào đó, bên anh có một
ông già nhỏ bé, mặt không râu ria gì, đầu đội mũ nỉ vành to kiểu Goócki,
mang kính gọng vàng có thắt sợi dây đen. Có một cái thuổng, một cái xẻng
và một cái đinh ba bao bằng giấy báo, cột dây kỹ lưỡng, đặt ở giữa hai đầu
gối ông.
Cũng như mọi người, trong giờ phút lo âu này, ông chỉ nghĩ tới chiến
tranh. Bàn tay nhỏ bé và khô khốc của ông giơ lên giơ xuống trước mũi
Mêrétxép, và ông thì thào với anh, ra vẻ đầy sự hiểu ngầm:
- Có lẽ anh không tin, tuy tôi, tôi không phải là bộ đội, nhưng tôi cũng
hoàn toàn hiểu được kế hoạch của ta: Phải dụ địch vào sâu vùng thảo
nguyên Vônga, buộc chúng phải kéo dài đường giao thông, như ta nói bây
giờ ấy mà, khiến chúng phải đi xa hơn nữa, để chúng tách khỏi căn cứ; và
khi đó, chúng ta đánh phăng! Cắt phăng đường giao thông của chúng và
giết cho chết sạch... Đúng, đúng rồi! Đó là kế diệu nhất. Bởi vì đối địch với
ta, không phải chỉ có Hítle. Chúng đã quất roi dồn cả châu Âu đánh chúng
ta; một mình chúng ta phải chịu đựng quân đội sáu nước. Chúng ta chỉ có
một mình để đối chọi. Chúng ta phải làm cho địch rải sức của chúng rộng
ra, để cho mũi nhọn ghê gớm lụt bớt đi. Đúng rồi, chỉ có giải pháp ấy là
đúng! Bởi vì cho đến nay, cuối cùng, đồng minh “thân mến” của chúng ta
cũng chưa hề động tới ngón tay. Phải chưa? Anh nghĩ thế nào?
Mêrétxép bực lên:
- Tôi nghĩ rằng bác hoàn toàn nói bậy. Đất nước của tổ quốc chúng ta
quý báu biết chừng nào, sao lại dùng để cho địch rải quân ra làm lụt cái gì?
Anh nói và nghĩ đến tàn tích của làng bị cháy phá mà anh đã bỏ qua mùa
đông vừa rồi. Nhưng ông già cứ tiếp tục lải nhải, thở phì phèo vào mặt anh,
hơi ông nặng mùi thuốc lá và cà phê giả làm bằng lúa mạch.
Alếchxây thò đầu ra cửa toa xe, lấy mặt hứng làn gió dịu ấm. Anh ham
mê nhìn phong cảnh thay đối liền liền: bến sông, với những tấm rào bằng
