Đối với Alếchxây, hai ba ngày sau như bao bọc trong một đám sương
mù, trong đó mọi sự việc tiếp diễn một cách mơ hồ, như những bóng ma.
Thực hư, hư thực lẫn lộn trong đầu óc anh, và mãi mãi về sau, anh mới xếp
đặt lại được thứ tự mọi việc xảy ra.
Làng lánh nạn ở ngay trong một khu rừng cây cổ thụ. Hầm đào dưới đất
có tuyết phủ đặc lại được ngụy trang bằng cành lá, nên mới nhìn, đâu ai có
biết làng xóm này trong rừng. Khói bếp bốc lên như từ đất mà ra vậy. Hôm
Alếchxây vô rừng, khí trời ẩm ướt và yên tĩnh, khói bò trên rêu và quyện
lấy cây cối. Anh tưởng như rừng cháy mới tắt.
Tất cả dân làng trong đó đàn bà và trẻ con là đông nhất, lại cả một số các
cụ già, đều chạy ra đón anh khi nghe tin rằng cụ Mikhailô vô rừng đón một
người phi công Liên Xô gầy ốm, theo lời Phétca, như một bộ xương. Khi
xuyên qua cây, thấy bộ ba kéo chiếc cộ vừa tới, mấy người phụ nữ chạy bu
quanh. Các bà, củng vào đầu con nít kêu chúng tránh ra nhưng các em vẫn
quấn bên chân. Các bà đi theo cộ vừa than vãn vừa khóc sướt mướt. Ai nấy
đều rách rưới và đều trông như già xọm. Một lớp bụi mù bóng đen phủ trên
da mặt, vì họ ở nhà hầm. Có nhìn cặp mắt coi sáng thế nào và hàm răng coi
trắng thế nào trên khuôn mặt hốc hác, thì mới phân biệt được ai trẻ ai già.
- Thôi tránh ra, các bà này! Các bà lũ lượt kéo đến đông thế này làm cái
gì thế hở? Đâu có phải hát bội? Đâu có phải rạp hát? - Cụ Mikhailô vừa kéo
mạnh vòng cổ vừa càu nhàu nói: Tránh ra chứ không làm sao tôi đi được!
Úi chao ôi! Các cái bà này thật tệ hơn một đàn cừu!
Alếchxây vẳng nghe từ đám đông các chị nông dân, có người lớn tiếng
bình phẩm:
- Trông thân với hình kìa! Thật là một bộ xương.
- Sao anh không động đậy? Không biết có còn sống không?
- Có lẽ anh ấy đương mê đấy. Coi kìa, tội nghiệp chưa, ốm quá! Ốm quá
đi mất thôi!
