biết quá rõ những lời diễn văn ngoại giao tô chuốt văn hoa này của
người Pháp sẽ không làm đổi thay được gì cục diện mà chính Ngài
cùng nhân dân Annam đã dành sẵn cho nước Pháp.
Bài diễn văn của viên Khâm Sứ đối với Joseph thật quá khô khan,
khiến anh không buồn để ý đến những gì ông ta đang đọc, anh đưa mắt
nhìn chung quanh đại điện với thái độ không được thoải mái chút nào.
Khắp sân rồng có nhiều gốc cột bằng gỗ lim có vẽ nhiều con rồng quấn
mình theo thân cột, nhe răng, đưa năm móng nhọn trông thật oai vệ
dưới ánh nắng ban mai phản chiếu bên dưới sàn gạch đá Thanh bóng
loáng. Chung quanh đây còn có nhiều cẩm đôn, lục bình bằng sứ, chạm
trổ thật tỉ mỉ, chế tạo vào thời nhà Minh được trưng bày bên dưới các
gốc cột. Điều làm cho Joseph ngạc nhiên là khi anh thấy một viên quan
thật trẻ không biết từ đâu xuất hiện giữa đám quần thần với một thái độ
vô cùng tiêu cực. Khi viên Khâm Sứ đọc dứt bài diễn văn của mình thì
ông ta cất tiếng líu lo chuyển dịch lời văn bằng Pháp ngữ sang Việt ngữ
cho nhà vua. Sau khi dịch xong, viên quan trẻ lại từ tốn bước khỏi đại
điện một cách êm thắm như lúc ông ta xuất hiện. Sau đó, Hoàng Đế
Annam từ từ rút trong tay áo rộng thùng thình của mình ra một cuộn
giấy theo kiểu văn tự của Trung Hoa, và bằng một giọng thật nhỏ
nhưng cao vút, từ trên ngai vàng, nhà vua đọc bài đáp từ cho viên
Khâm sứ. Không như người ngoại quốc, lời nói của vị Hoàng Đế
Annam đầy vẻ ngập ngừng, một đôi khi nhà vua phải bỏ dở lời nói của
mình ở giữa câu. Sau khi đọc dứt bài diễn từ thì một viên quan già với
hàm râu bạc trắng từ bên cạnh một chiếc cột không xa ngai vàng bao
nhiêu bước ra cất tiếng đầy âm giọng người Á Châu, dịch lại bài đáp từ
ngắn của Hoàng Đế Annam ra Pháp ngữ. Gương mặt của viên khâm sứ
thay đổi theo lời chuyển dịch của viên quan già người bản xứ, hai mắt
ông ta long lanh khi nghe đề cập đến “Sự bảo hộ vĩ đại của nước Pháp,”
và khi bài văn được dịch xong thì viên Khâm Sứ ngẩng cao đầu đầy vẻ
hách dịch chứ không cúi đầu xuống thấp như mọi người mong đợi.
Viên Khâm Sứ quay đầu nhìn chằm chặp vào Hoàng Đế Annam, cho
đến khi nhà vua từ trên ngai vàng đứng lên quay người về phía người sĩ
