tôn giáo nó đưa ta vào cảnh giới ảo tưởng của thơ.
Kẻ ngu được hoan nghênh, đó là một sự thực không chối cãi được. Tôi tin
rằng ở phương Đông cũng như phương Tây, người ta ghét những kẻ tinh
ranh quá trong sự giao thiệp. Viên Trung Lang đã kể lí do tại sao mấy anh
em ông đều thích giữ bốn tên gia bộc cực ngu nhưng trung tín. Chúng ta cứ
nhớ lại tên bạn bè của mình rồi kiểm soát xem có phải những bạn ta mến
không phải là những người ta trọng vì tài khôn lanh, và những bạn ta trọng
vì tài khôn lanh không phải là những người mà ta mến. Chúng ta thích một
tên gia bộc ngu độn vì hắn đáng tin hơn, đối với hắn ta không cần phải đề
phòng. Nhiều người đàn ông khôn không muốn cưới người vợ tinh lanh
quá mà nhiều thiếu nữ khôn cũng vậy, không muốn có người chồng tinh
lanh quá.
Trong lịch sử Trung Hoa có nhiều người điên, hoặc điên thật hoặc giả điên
mà được nổi danh, được người ta kính yêu. Như hoạ sĩ Mễ Phí, có lần bận
lễ phục tới lạy một phiến đá, gọi phiến đá đó là “ông Nhạc”, vì vậy mà có
danh hiệu là ông Mễ Điên. Ông ta với Nghê Vân Lâm
, một họa sĩ
danh tiếng đời Nguyên đều mê sự sạch sẽ. Lại như thi sĩ điên nổi danh, hòa
thượng Hàn Sơn, đầu bù, chân không, đi lại các ngôi chùa, làm mọi việc lặt
vặt trong cái nhà khói (nhà bếp của chùa), xin cơm thừa canh cặn mà ăn và
làm được những bài thơ bất hủ viết lên tường các nhà khói. Vị hòa thượng
điên được người Trung Hoa ái mộ nhất là hòa thượng Tế Điên
, cũng
gọi là Tế Công (ông Tế); đời ông sau được người ta chép thành một chuyện
dài gấp ba bộ Don Quichotte mà vẫn chưa hết. Ông sống một đời ma thuật,
làm thuốc, say rượu, và như có thần lực, có thể cùng một lúc xuất hiện ở
hai nơi cách nhau cả trăm dặm. Miếu thờ ông hiện nay ở Hổ Bào, trên bờ
Tây Tử Hồ ở Hàng Châu. Những thiên tài lãng mạn, vĩ đại, thế kỷ mười sáu
và mười bảy, như Từ Văn Trường, Lý Trác Ngô, Kim Thánh Thán (ông này
tự đặt tên hiệu là Thánh Thán
là vì, theo ông, đúng lúc ông sanh ra đời,
ở miếu thờ Khổng Tử trong làng bỗng phát ra một tiếng thở dài bí mật).
Tuy các vị đó cũng là những người bình thường như chúng ta nhưng bề
