MỘT QUAN ĐIỂM VỀ SỐNG ĐẸP - Trang 121

Hạnh phúc của con người là vấn đề sinh lí. Quan niệm đó có tính cách tuyệt
đối khoa học. Sợ độc giả không hiểu, tôi xin giảng thêm: hạnh phúc của ta
thuộc về cảm giác. Các người theo chủ nghĩa tinh thần chắc chắn không
hiểu ý tôi; người theo chủ nghĩa tinh thần với người theo chủ nghĩa vật chất
không khi nào hiểu được nhau vì không cùng chung một ngôn ngữ hoặc
dùng chung một tiếng để trỏ hai vật khác nhau. Vậy trong vấn đề này ta
đừng để hạng người theo chủ nghĩa tinh thần lừa gạt ta mà rồi nhận rằng
chỉ có hạnh phúc về tinh thần mới thực là hạnh phúc. Dù có nể họ mà nhận
đi nữa thì cũng phải nói thêm ngay rằng: muốn cho tinh thần khoan khoái,
cần có điều kiện là nội tiết phải hoạt động điều hoà đã. Đối với tôi, hạnh
phúc trước hết là vấn đề tiêu hoá, phần lớn thuộc về ruột. Muốn bảo vệ
nhân cách, thanh danh của tôi, khi tuyên bố như vậy, tôi phải dùng một vị
Viện trưởng một Viện Đại học Mĩ làm bùa hộ thân. Vị Viện trưởng đó mỗi
lần khai giảng thường nói với sinh viên mới vô như vầy: “Tôi muốn rằng
các anh nhớ hai điều này: đọc Thánh kinh và coi chừng bệnh bón”. Nói
được câu đó phải là một bực lão thành minh triết có thiên tài! Ruột ta mà
hoạt động điều hoà thì ta sung sướng, không thì ta khổ sở. Sự tình chỉ có
vậy.

Bàn về hạnh phúc ta đừng lạc lối vào khu vực trừu tượng, cứ nhìn thẳng
vào sự thực và tìm xem những lúc nào chúng ta thật sung sướng. Trên thế
giới này, hạnh phúc rất thường rất có tính cách tiêu cực: không đau khổ,
không bị sỉ nhục, không có bệnh tật. Nhưng cũng nhiều khi nó tích cực, và
lúc đó ta gọi nó là hoan lạc. Chẳng hạn, đối với tôi, những lúc như vầy là
những lúc thật sung sướng: ngủ một đêm thẳng giấc, sáng dậy hít không
khí đầy phổi, và muốn hít vô cho thật sâu; lúc đó tôi cảm thấy nhẹ nhàng,
như có cái gì lưu thông ở ngoài da và bắp thịt nơi ngực, và tôi khoan khoái
muốn làm việc; hoặc tay cầm ống điếu, chân gát lên một chiếc ghế, thuốc
cháy từ từ trong ống điếu; hoặc một ngày hè đi chơi, khát khô cả cổ, bỗng
gặp một dòng suối trong mà chỉ nghe tiếng nó róc rách cũng đủ thấy khoái
rồi, chạy lại, cởi giày ra, dầm chân trong dòng nước mát, thú tuyệt; hoặc
sau một bữa ăn thật ngon, tôi ngã mình trong một chiếc ghế bành, chung