quanh không có một người nào mà tôi ghét cả, cùng nhau mạn đàn bâng
quơ, vô mục đích.
Trông những cặp giò mũn mĩn của con tôi, nghe tiếng bi bô của chúng, tôi
thích; như vậy tình yêu của tôi thuộc về tinh thần hay thể chất, tôi không
thể biết được. Có ai yêu vợ về tinh thần mà không về thể chất không? Có
cái gì nó nâng cao tâm hồn phụ nữ lên trong các đồ trang sức như son,
phấn, y phục vì một thiếu nữ khi tô điểm nhan sắc, cảm thấy một sự bình
tĩnh, một sự quân bình trong tâm hồn mà hạng người theo chủ nghĩa tinh
thần không nhận ra được. Chúng ta có một thể xác thì nhờ cái gì mà đạt
được những cảm xúc cao cả, đẹp đẻ nhất, nếu không phải là nhờ giác quan?
Về cảm xúc, thính giác hoặc thị giác, không có cái gì là đạo đức hay bất
đạo đức. Có thể rằng nếu ta không cảm được những cái vui tích cực trong
đời thì phần lớn là do ít dùng đến giác quan mà giác quan nhụt đi.
Nhưng tôi bàn cãi về vấn đề đó làm gì? Lấy ngay những thí dụ cụ thể trong
số những người yêu đời, xem họ tả những phút vui của họ ra sao, sẽ thấy
những cái vui đó liên quan mật thiết đến thính giác, khứu giác, thị giác ra
sao. Đây là một đoạn Thoreau
tả cái mĩ cảm rất cao của ông khi nghe
tiếng dế kêu:
“Trong khu núi đá này, đâu cũng nghe tiếng dế kêu. Tôi thích một con kêu
thôi. Nó gợi cho tôi một sự minh trí già giặn, vượt tất cả những tư tưởng
thế tục; mà giữa mùa hè nóng nực, nó có cái mát mẻ của mùa thu. Nó nói
với chim: “Các em như con nít, tuỳ hứng mà ríu rít; Thiên nhiên mượn các
em mà nói, còn ta đây, là tiếng nói của kiến thức thành thục. Bốn mùa
không xoay chuyển vì ta, mà ta ru ngủ bốn mùa”.
Các con dế ca như vậy, vĩnh viễn, ở dưới chân cỏ. Minh triết mà bình tỉnh,
tiếng ca của nó có tính cách bình ổn của tản văn. Nó không uống rượu mà
uống sương. Thời kì ấp trứng qua rồi, không bị luyến ái kích thích ngầm
nữa, nó ca tụng Thượng Đế, vĩnh viễn hưởng lạc ở Thượng Đế. Nó đứng ra
