tới tuổi thanh niên, tuổi thành nhân và tuổi lão niên: mới đầu được người
thân săn sóc, rồi lớn lên, lại săn sóc lại người thân, về già thì được cấp
dưỡng; mới đầu thì phải vâng lời và kính trọng người trên rồi càng lớn càng
được vâng lời và kính trọng trở lại. Khung cảnh đó thêm màu sắc nhờ có
thêm người đàn bà ở ngoài vào làm vợ, làm dâu, chứ không phải làm một
vật trang sức hoặc một món đồ chơi; tôi nói làm vợ, làm dâu cũng không
đúng hẳn, phải nói là làm một phần tử cần thiết và cốt yếu cho cây đại thụ
là gia đình; vì có người đàn bà đó thì dòng dõi mới tiếp tục được. Mà sức
mạnh của mỗi chi phái trong họ đều tuỳ người đàn bà đó, tuỳ huyết thống,
sức khoẻ, sắc đẹp, sự giáo dục của họ. Cho nên người chủ gia đình rất thận
trọng trong sự lựa dâu mà cha mẹ nào cũng có bổn phận dạy dỗ con gái để
khi xuất giá, nó khỏi làm nhục mình. Theo thuyết “trào lưu sinh mệnh”
của tôi, áp dụng vào chế độ gia đình, thì sự trường tồn gần thành ra
thực hiện được, thành một cái gì cụ thể. Ông nội nào nhìn cháu đi học cũng
cảm thất rằng mình sống trong đứa cháu đó, và khi nắm tay nó hoặc bẹo má
nó, cũng biết rằng da thịt nó là da thịt mình, dòng máu nó là dòng máu
mình. Đời của mình chỉ là một phần tử của một cái cây lớn là gia đình,
hoặc chỉ là một đợt trong cái trào lưu sinh mệnh bất tận, cho nên vui vẻ mà
chết. Nỗi quan tâm nhất của cha mẹ ở Trung Hoa là trước khi nhắm mắt
thấy con cái cưới gã đáng hoàng, vì có trông thấy nàng dâu, chàng rễ, họ
mới tưởng tượng được đời sống của con cái họ sau này ra sau mà mà an
tâm được.
Do đó mà đời sống lí tưởng của người Trung Hoa là chính mình không làm
nhục tổ tiên và không có những đứa con làm nhục tổ tiên. Ông quan nào
khi từ chức cũng thường đọc hai câu này:
----
”Có con, vạn sự đủ;
----
Không quan, một thân vui”
----
(Hữu tử, vạn sự túc,
----
Vô quan, nhất thân khinh).
