“Các hang đá và đất lành thì cũng vậy; có chỗ dựng đứng lên thành ngọn
núi, có chỗ sâu hõm xuống thành ngòi, có chỗ bằng phẳng thành bình
nguyên, có chỗ dốc thành sườn, có chỗ kéo dài ra thành cầu, có chỗ tụ lại
thành khe, thật kì kì diệu diệu, nhưng ta biết rằng cái kì đó sở dĩ kì, cái diệu
đó sở dĩ diệu là đều tại các vật đã mất cái tồn tại riêng của chúng đi. Vì khi
chúng đã mất cái tồn tại riêng đi thì không còn ngọn núi, sườn núi, thác
ngòi, bình nguyên, cầu, khe nữa. Mà chính ở cái điểm chúng mất cái tồn tại
riêng đi mà biệt tài trong lòng ta cùng cặp biệt nhãn dưới hàng lông mày
của ta mới phát động được mạnh mẽ.
“Mà cái biệt tài trong lòng ta cùng cặp biệt nhãn dưới hàng lông mày của ta
đã chỉ có thể phát động được mạnh mẽ ở chỗ mọi vật không còn tồn tại
riêng nữa, như vậy thì ta còn cần gì phải tới hang đá và đất lành nữa? Trong
khoảng đường từ cái hang đá tới chỗ đất lành, cách vài ba chục dặm, hoặc
chỉ cách có một dặm, nửa dặm, chỗ nào mà mọi vật chẳng mất cái tồn tại
riêng của nó? Thấy một chiếc cầu nhỏ, một gốc cây đứng lẻ loi, một dòng
nước, một xóm làng, một hàng rào, một con chó thì cái biệt tài, biệt nhãn
của ta cũng phát động mạnh mẽ được; vậy thì cái kì kì diệu diệu ở hang đá,
đất lành, chưa chắc đã hơn được cái kì kì diệu diệu ở những vật nhỏ nhoi
này ”.
2. MINH LIÊU TỬ ĐI CHƠI
Như trên chúng ta đã biết, tác giả truyện này là Đồ Long. Ông muốn tả một
nhân vật phóng lãng mà ông đặt tên là Minh Liêu Tử (minh liêu là mù mịt,
trống không). Minh Liêu Tử chán việc đời, trò đời, bỏ nhà đem theo một ít
tiền ngao du sơn thủy, tới đâu cũng xin ăn, khi nào không xin được mới
phải dùng tiền mua những vật thực cần thiết. Đi lang thang không nhất
định tới chỗ nào, các danh sơn thắng cảnh đều đặt gót tới, có lần đàm đạo
với đạo sĩ trên núi, có lần lại theo bọn vương tôn công tử về dinh họ ở cả
tháng, ngâm thơ, bàn về triết lí, về lẽ sinh lão bệnh tử, về lẽ thịnh suy…
