Lâm Ngữ Đường
Một Quan Điểm Về Sống Đẹp
Dịch giả: Nguyễn Hiến Lê
CHƯƠNG I
NHẬN THỨC
1. MỘT QUAN NIỆM VỀ NHÂN SINH
Trong những quan niệm sau đây, tôi sẽ trình bày quan điểm của người
Trung Hoa về nhân sinh quan và sự vật quan, quan điểm mà các triết gia ưu
tú Trung Hoa đã phổ biến trong văn chương của họ. Tôi hoàn toàn nhận
định rằng triết lí đó chỉ là một thứ triết lí nhàn tản, nhưng tôi tin rằng quan
điểm đó rất đúng và nó làm cảm động được lòng người một xứ này thì cũng
làm cảm động được lòng người ở mọi xứ khác, vì trừ màu da ra thì con
người, ai cũng như ai. Vậy các thi nhân, học giả Trung Hoa nhờ lương tri,
óc thực tế và thi cảm có một quan niệm về nhân sinh ra sao thì tôi sẽ trình
bày đúng như vậy. Tôi sẽ rán biểu lộ một phần cái mĩ lệ, cái bi hài, cái lo sợ
mà nhân dân Trung Hoa – một dân tộc biết rằng đời người có hạn nhưng
cũng biết rằng đời sống là tôn nghiêm – đã cảm thấy trong đời sống sinh
hoạt.
Triết gia Trung Hoa lim dim mơ mộng, ngó vạn vật chung quanh một cách
âu yếm.
Với một chút mỉa mai nhẹ nhàng, nửa khinh mạn nửa khoan dung, thỉnh
thoảng bừng tỉnh dậy rồi thiêm thiếp lại. Mắt nhắm, mắt mở, họ thấy vạn
vật và cả chính họ nữa đều là phù phiếm cả; nhưng họ còn có đủ óc thực tế
để thích ứng với đời. Họ không có ảo tưởng nên ít khi vỡ mộng, không có
