Ta nên như Thoreau – một nhà văn Mĩ theo chủ nghĩa tự nhiên ở thế kỉ 19 –
coi mình như đồng loại với trái đất và cũng như trái đất, gặp mùa đông thì
cứ nhẫn nại đợi một tia nắng xuân. Dù sao, trần thế mới là chân thực, thiên
đường chỉ là hư ảo: được sinh ở giữa cái khoảng chân thực và hư ảo đó, quả
là hạnh phúc cho loài người.
Bất kì một triết lí thực tế, lương hảo nào cũng phải thừa nhận rằng chúng ta
có một thể xác. Đã đến lúc chúng ta phải thừa nhận rằng mình là loại động
vật; từ khi có những tấn bộ về khoa sinh vật học, nhất là về khoa sinh-hóa
học (sinh vật và hóa học) thì điều đó không còn nghi ngờ gì nữa. Khốn
thay, các vị “sư”, các triết gia của ta lại thuộc vào cái giới mệnh danh là tri
thức, mà các nhà tri thức lại tự hào về cái tinh thần của họ cũng như các
bác thợ giày tự hào về miếng da họ dùng. Đôi khi các nhà đó cho danh từ
“tinh thần” chưa được mắc mỏ, trừu tượng mà dùng những danh từ “tinh
túy”, “linh hồn” và viết bằng chữ hoa để nhát ta. Thế là trong cái xưởng
học thuật, thân xác con người đã biến thành tinh thần, rồi kết đặt lại thành
“tinh túy”, nhưng người ta quên rằng ngay như chất rượu kia, sở dĩ ta uống
được là vì nó có một “thực thể”, chứ nếu chỉ có “tinh túy” không thôi thì
làm sao uống cho vô
. Và bọn phàm nhân tội nghiệp chúng ta lại phải
uống cái “tinh túy ngưng tụ ” đó. Cái thái độ quá trọng tinh thần đó thật là
tai hại, làm cho người ta không nhận thức được đầy đủ bản chất con người.
Sở dĩ nó phát sinh là vì người ta không hiểu rõ về sinh vật học, tâm lí học,
về nghĩa vụ của ngũ quan, của cảm xúc và nhất là của bản năng trong đời
sống. Con người đã do nhục thể và tinh thần tạo thành thì nhiệm vụ đầu
tiên của triết học là phải trỏ cho ta rằng hai phần đó điều hòa nhau.
3. TINH THẦN VÀ NHỤC THỂ
Có điều này hiển nhiên nhất là các triết gia không chịu nhận rằng chúng ta
có một thân thể. Thấy những khuyết điểm, những bản năng, những xung
