cũng phải tạm ngưng lại vì bữa cơm trưa… Quốc hội phải sấp đặt nghị
trình sao cho hợp với giờ ăn bữa cơm. Một cuộc lễ gia miện
, mà kéo
dài tới năm, sáu giờ hoặc nhằm bữa cơm trưa tất bị công chúng la ó tức thì.
Vì chúng ta có một cái bao tử cho nên khi chúng ta họp nhau lại để tỏ lòng
kính mến ông nội, thì chúng ta cử hành một tiệc khánh thọ để ăn uống.
Có lí do cả đấy. Bạn bè gặp nhau ở bữa tiệc thì hòa thuận vui vẻ với nhau
lắm. Một chén yến có công dụng làm giảm nhiệt độ của cuộc tranh biện,
làm dịu bớt sự xung đột về quan điểm của nhau. Bạn thân nhất mà họp
nhau lúc đói thì thế nào cũng gây lộn nhau. Ảnh hưởng của một bữa ăn
ngon kéo dài có khi cả tuần, cả tháng, cho nên chúng ta ngần ngại không nỡ
điểm một cách gay gắt một cuốn sách mà tác giả đã đãi ta một bữa thịnh
soạn ba bốn tháng trước. Chính do lẽ đó mà người Trung Hoa vốn hiểu thấu
bản tính con người, tìm cách giải quyết những cuộc phân tranh ở giữa tiệc
rượu chứ không phải ở pháp đình. Nhiều khi dùng cách đó mà họ tránh
được những cuộc phân tranh nữa. Ở Trung Hoa, chúng ta thường bày tiệc
để mua chuộc lòng người. Sự thực chỉ có cách đó là chắc chắn hơn cả để
thành công về chính trị. Ai chịu khó so sánh các thống kê, sẽ thấy có một
liên quan chặt chẽ, hoàn toàn giữa số yến tiệc một người đãi bạn bè với sự
thăng quan mau chóng của người đó.
Trời sinh ra chúng ta như vậy, làm khác sao được? Tôi không tin rằng đó là
thói riêng của người Trung Hoa. Một người Mĩ, làm Tổng trưởng Bưu điện
hay làm chức giám đốc nào đó, có thể từ chối một ân huệ với người bạn
thân đã đãi mình năm sáu bữa cơm ngon tại nhà không? Tôi cá rằng tính
tình người Mĩ không khác người Trung Hoa, nhưng họ không có những
nhận xét sâu sắc về bản tính con người, hoặc không biết tổ chức đời sống
chính trị cho hợp với bản tính đó.
Chúng ta bị vấn đề ẩm thực chi phối tới nỗi từ cách mạng, hòa bình, chiến
tranh, ái quốc, đến tinh thần ái quốc, đời sống hằng ngày của cá nhân, của
xã hội đều chịu ảnh hưởng sâu xa vì nó. Nguyên nhân cách mạng Pháp ở
