5. CÓ NHỮNG BẮP THỊT CƯỜNG TRÁNG
Vì chúng ta là động vật, sớm muộn gì cũng chết, cho nên chúng ta có thể bị
giết và cũng có thể giết người, mà không ai muốn bị giết và cũng ít ai muốn
giết người. Chúng ta có cái dục vọng rất cao quí tìm hiểu thêm, mở mang
trí tuệ; nhưng hễ tri thức tăng tiến thì phát sinh sự bất đồng ý kiến, do đó
sinh ra tranh luận. Trong thế giới các vị thần linh trường sinh bất tử, hễ có
tranh luận thì không bao giờ dứt vì không người nào chịu nhận mình lầm.
Trong thế giới của bọn hữu sinh hữu tử như chúng ta, tình cảnh khác hẳn.
Thường thường kẻ tranh luận thế nào cũng bị đối phương ghét cay ghét
đắng - lí luận càng đúng thì lại càng bị ghét - rồi bị đối phương thủ tiêu để
giải quyết cuộc tranh luận. Nếu A giết được B thì A thắng lí; nếu B giết
được A thì B thắng lí. Lối đó là lối thông thường của loài cầm thú. Trong
thế giới động vật, con sư tử bao giờ cũng phải.
Trong xã hội loài người thì cũng vậy; và áp dụng luật đó ta có thể giải thích
lịch sử một cách thích đáng. Chẳng hạn Galilée phát minh ra được rằng trái
đất tròn và thái dương hệ vận chuyển theo những luật nào đó, nhưng rồi
ông chối liền, không thừa nhận những phát minh đó vì ông có thể xác và có
thể chết được, ông có thể bị giết, bị tra tấn; nếu không vậy thì ông đã tranh
biện hoài chứ đâu chịu thua. Chỉ trong phòng tra tấn hoặc một phòng giam,
chứ chưa nói tới cực hình hoặc giàn hỏa, cũng đủ cho ông thấy rằng mình
lầm lẫn tới bực nào rồi. Vấn đề đã được giải quyết như vậy thực là dứt
khoát, minh bạch.
Mà lối đó cũng tiện lợi, hữu hiện nữa. Từ chiến tranh xâm lược, chiến tranh
tôn giáo, chiến tranh giữa Saladin
và giáo đồ Ki Tô, từ pháp đình Tôn
giáo thời cổ, giàn hỏa để thiêu các phù thủy, cho tới phương pháp dung
chiến hạm để truyền giáo, dùng súng ống để duy trì sự đô hộ của người Da
Trắng, dung thiết giáp xa và phi cơ của Mussolini để truyền bá văn minh ở
Ethiopie, tất cả những phương pháp đó đều là sản phẩm của phép suy luận
cầm thú mà tổ tiên chúng đã di truyền lại. Nếu người Ý có cây súng tốt, bắn
