một đứa trẻ tưởng tượng dồi dào thì luôn luôn khó tánh, thường buồn rầu, u
uất như con khỉ chứ không sung sướng thoả mãn như con bò cái. Nhất định
là hạng giàu tưởng tượng, nhiều hoài bão, thường li hôn nhiều hơn hạng
người khác. Khả năng hoài bão lí tưởng đó có hồi làm cho loài người lầm
đường, nhưng nếu không có khả năng tưởng tượng thì không sao có sự tấn
bộ.
Ai cũng có nguyện vọng, hoài bão. Điều đó rất quí vì các nguyện vọng,
hoài bão thường được coi là cao thượng. Cá nhân hay quốc gia đều có
mộng tưởng cả và ít hay nhiều đều hoạt động hợp với những mộng tưởng
đó. Có người mơ mộng nhiều hơn những người khác cũng như trong gia
đình có trẻ đa cảm hơn những trẻ khác, và tôi thú thực là ưa những đứa trẻ
đa cảm hơn. Thường thường những đứa trẻ đó hay ủ rũ hơn, nhưng không
sao, chúng cũng có những nỗi vui, những cảm xúc mạnh hơn. Chúng ta là
những bộ máy thâu được ý nghĩ, cũng như máy thâu thanh thâu được âm
nhạc. Máy nào hoàn toàn nhất thì thâu được những âm ba tế nhị nhất mà
những máy khác không thâu được; và âm nhạc nó thâu được đó xa nhất, du
dương nhất, quí nhất vì khó bắt được nhất.
Với lại những mơ mộng hồi nhỏ không quá hư ảo như ta tưởng đâu. Có khi
nó đeo đuổi ta cho tới lúc chết. Cho hồi nhỏ tôi thích Hans Christian
Andersen
và tới bây giờ, nếu có thể lựa chọn được thì tôi vẫn muốn
thành Andersen. Viết truyện “Nữ thần Người Cá” (La petite Sirène) hoặc
được làm Nữ thần Người Cá, có những tư tưởng, nguyện vọng được sống
lâu để ngoi lên mặt biển nhìn vũ trụ, như Nữ Thần, còn gì thú bằng nữa!
Vậy trẻ con luôn mơ mộng hoặc trên cái kho thượng lương, hoặc trong một
trại ruộng, hoặc ở bờ sông; và mộng của nó thật cả đấy, không hư ảo đâu.
Mà Thomas Edison cũng mơ mộng, Robert Louis Stevenson cũng mơ
mộng, Walter Scott cũng mơ mộng và do những mơ mộng của họ mà họ
tạo được những lâu đài đẹp đẻ nhất cho chúng ta. Mỗi đứa trẻ khi đi ngủ
đều mơ ước một cái gì và hy vọng sáng hôm sau tỉnh dậy, sẽ thấy mơ ước
của mình được thực hiện. Những mộng đó là của riêng nó, nó không nói
