thêm. Rồi giai đoạn vừa hết bao cấp, lương cũng chỉ đủ để mua sắn, mua
khoai. Khoai thì củ sâu củ hà, nhiều rủi ro, vả lại ăn nhanh đói hơn nên mẹ
phải lựa chọn mua sắn, vừa rẻ hơn vừa no lâu, chắc dạ. Phải cái ăn sắn dễ
say. Bao giờ câu cửa miệng của mẹ dặn trước khi các anh chị tôi đi học
cũng là: “Nếu có nhức đầu, buồn nôn thì bảo cô giáo cho uống nước đường,
không được uống thuốc cảm nhé”. Thế rồi câu nói ấy trở thành “khẩu
quyết” của hầu hết các bậc phụ huynh trong vùng. Ăn nhiều sắn đến nỗi
ngán, đến nỗi sợ. Đến nỗi các anh chị tôi thà đói chứ không chịu ăn sắn
nữa. Thế là mẹ phải nghĩ ra cách giã sắn lấy bột làm bánh. Đầu tiên làm
bánh mặn, nghĩa là bột giã xong trộn nước và muối, nặn thành cái, hấp trên
vỉ. Bánh không nhân, đặc quánh, chán lè. Thế là chuyển sang bánh ngọt,
trộn bột với đường, nướng hoặc sang hơn thì rán với mỡ trên chảo. Cũng
chỉ được vài lần là chán. Cuối cùng, bữa ấy trong nhà chỉ còn vài củ sắn,
vài hạt gạo nếp, một chút đỗ xanh và mảnh dừa nhỏ cô hàng xóm vừa cho.
Luộc sắn ăn không đủ, nấu cháo gạo nếp đỗ xanh ăn cũng không đủ. Dừa
có miếng bé tẹo, kho lên ai ăn ai đừng. Thế là mẹ nghĩ đến món xôi sắn.
Mấy thứ đó gộp cả vào, làm thành một nồi.
Giờ thì tôi đã hiểu. Nồi xôi sắn ấy tại sao lại giúp cả nhà tôi vượt qua
thời khốn khó, tại sao lại hiện diện như đặc sản cả khi đã hết nghèo rồi.
“Chín rồi đấy”, khi mẹ vừa nói vừa mở vung nồi, một thứ mùi thơm rất khó
gọi tên, hấp dẫn vô cùng ập vào khứu giác, đậm nhưng không quá sực nức,
ngòn ngọt nhưng không quá ngấy và ấm nhưng không quá nóng khiến
những cái mũi cùng nở ra một lúc. Và đây, bát xôi sắn bốc hơi nghi ngút đã
bầy ra trước mắt. Hạt gạo nếp nở to như trứng kiến, đỗ xanh vàng tươi bên
cạnh những khúc sắn trắng đục, những sợi dừa dài mướt. Lùa một miếng,
nhai khe khẽ, thấy cả khứu giác, vị giác được thưởng thức cùng một lúc.
Béo béo bùi bùi, ngọt ngọt thơm thơm, ngậy ngậy, giòn giòn, mềm mềm,
bở tơi, dẻo quánh, tất cả chỉ vừa độ khiến ai nấy đều muốn ăn hết bát này
đến bát khác. Nhất là khi vừa đi đâu đó ngoài gió lạnh về, bát xôi sắn làm
cái bụng ấm dần lên, lại thêm cái cảm giác chặt chợm và no đủ. Chính vì
thế, xôi sắn ăn chơi cũng được, mà ăn thành bữa chính cũng được.
