MÙI HƯƠNG - Trang 126

hơn nữa những hoạt động kinh tế. Phấn khởi vì quyển sách thành công,
ngài viết một tiểu luận về sự giáo dục trai gái ở lứa tuổi từ năm đến mười,
rồi thực hiện những thí nghiệm về nông nghiệp như thử thụ tinh bò trên
nhiều loại cỏ để có được một thứ lai tạo động-thực vật cho sữa, một kiểu
hoa- vú-sữa. Sau những thành công sơ khởi, khiến ngài mạnh dạn làm pho
mát từ sữa cỏ, được viện Hàn lâm khoa học Lyon đánh giá là “có mùi vị
của dê tuy hơi đắng”; nhưng rồi ngài phải bỏ thí nghiệm vì phun hàng trăm
lít tinh trùng bò trên khắp đồng cỏ quá ư tốn kém. Dẫu sao, qua làm việc
với những vấn đề nông sinh học ngài không chỉ thêm quan tâm đến những
thứ gọi là tảng đất cầy mà là đất nói chung và về quan hệ của đất với môi
sinh.
Mới vừa ngưng những công việc thực tiễn về hoa- vú-sữa, ngài đã lao ngay
vào biên soạn một cảo luận lớn về mối quan hệ giữa vùng tiếp cận đất và
sinh lực với sự hăng hái không giảm sút của một nhà nghiên cứu. Luận
điểm của ngài là sự sống chỉ phát triển nổi ở một khoảng cách nhất định với
mặt đất vì từ đất liên tục tuôn ra một thứ hơi độc gọi là fluidum letale[1]
làm cho sinh lực bị tê liệt và không sớm thì muộn sẽ bị tắt hẳn. Do đó, mọi
sinh vật đều gắng sức để rời khỏi mặt đất, tăng trưởng bên trên mặt đất chứ
không ngược vào trong; cũng như chúng đều hướng những phần quý nhất
lên trời: hạt và nhánh lúa, hoa và cành, người và cái đầu, cho nên khi tuổi
già làm cho còng xuống thì chúng bó buộc cong thân về lại đất, bị khí độc
làm hư hao không cưỡng lại được, để rồi sau khi chết chúng biến thành
chính cái hơi ấy trong quá trình phân hoại.
Khi Marquis de la Taillade-Espinasse nghe nói tìm thấy ở Pierrefort một gã
sống chui rúc bảy năm ròng rã trong hang, nghĩa là hoàn toàn bị bao quanh
bởi môi trường độc hại của đất thì ngài vô cùng thú vị và ra lệnh đưa
Grenouille đến ngay phòng thí nghiệm để ngài khám gã thật kỹ. Ngài thấy
lý thuyết của mình được chứng thực rành rành hết sức: fluidum letale đã
huỷ hoại Grenouille đến độ cái cơ thể mới hai mươi lăm tuổi của gã phơi
bày rõ rệt những biểu hiện suy nhược của người già. Ngài Taillade-
Espinasse giải thích rằng việc Grenouille được cho ăn thứ thực phẩm làm
từ những loại cây cỏ xa mặt đất, có lẽ là bánh mì hay trái cây, là lý do duy