là, ngài đồng ý giúp đỡ công việc của chúng tôi trong thời gian tới. Ngài có
đồng ý như vậy không?
– Tôi cần phải suy nghĩ đã.
– Ngài cần bao nhiêu lâu để suy nghĩ?
– Theo ông, người ta cần bao nhiêu lâu để chuẩn bị tiếp nhận cái chết?
– Tôi mong ngài một lần nữa hãy suy xét về đề nghị của tôi. Ngài nói
rằng, trong cả hai trường hợp, cuộc đời ngài đều đến giai đoạn chấm hết,
nhưng ngài có phải là một nhà ái quốc của nước Đức hay không?
– Phải, tôi là một nhà ái quốc. Nhưng ông hiểu thế nào là “một nhà ái
quốc của nước Đức”?
– Là trung thành với ý thức hệ của chúng ta.
– Ý thức hệ chưa phải là đất nước.
– Dù thế nào thì nước ta cũng vẫn sống bằng hệ tư tưởng của Quốc
trưởng. Chẳng lẽ nghĩa vụ của ngài, nghĩa vụ của một vị giám mục, Đức
cha coi sóc phần hồn, không phải là sát cánh với dân tộc đang tín ngưỡng
hệ tư tưởng của chúng ta hay sao?
– Giá như tôi được tranh luận ngang hàng với ông, có lẽ tôi sẽ biết nên
trả lời ông như thế nào?
– Thì tôi xin mời ngài cứ tranh luận bình đẳng với tôi.
– Sát cánh với dân tộc là một chuyện, còn cảm thấy mình ở trong một
tình thế phải hành động theo lẽ công bằng và niềm tin lại là chuyện khác.
Hai chuyện ấy có thể trùng nhau mà cũng có thể không trùng nhau. Trong
trường hợp này, ông đã đề nghị với tôi một lối thoát không phù hợp với tín
điều của tôi. Ông định sử dụng tôi như một mô-men ứng lực nhằm mục
đích bắt tôi ký một lời tuyên bố hợp với ý muốn của ông. Ông diễn tả đề
nghị dưới hình thức làm như ông coi tôi như một con người có nhân cách.
Ông nói với tôi như thế làm gì, một khi ông đã muốn tôi trở thành một cái
đòn bẩy? Thà ông cứ nói toạc ra: hoặc chúng tao sẽ giết mày, hoặc là mày
