– Nghĩa là, các ông tùy ý quyết định ai là người có lỗi, ai không có lỗi
đối với các ông, chứ gì?
– Đúng thế.
– Nghĩa là các ông biết trước một người nào đó muốn gì, sai lầm ở
đâu, phải không?
– Tôi biết dân tộc ta mong muốn điều gì.
– Dân tộc. Dân tộc bao gồm những ai?
– Bao gồm mọi người.
– Làm sao ông biết mọi người muốn gì, một khi ông không biết từng
người mong muốn điều gì? Nói đúng hơn, ông biết trước dân tộc muốn gì,
nên mới gán cái ý muốn của mình bắt dân tộc phải theo phải không? Như
thế là hoang tưởng.
– Ngài nhầm rồi. Dân tộc muốn được ăn uống tốt...
– Và muốn chiến tranh để được ăn uống tốt?
– Rồi hẵng. Muốn có thức ăn ngon, có nhà ở đẹp, có xe du lịch, gia
đình vui vẻ. Và muốn chiến tranh để giành hạnh phúc đó cho mình! Đúng,
muốn chiến tranh!
– Và dân tộc còn muốn để những người suy nghĩ theo một kiểu khác
phải ngồi tù trong các trại tập trung? Nếu cái này tất yếu do cái kia đẻ ra,
thì như thế là có cái gì đó không đúng trong hạnh phúc của các ông, bởi vì
cái hạnh phúc đạt được bằng kiểu đó, theo tôi nghĩ, không thể trong sạch
được nữa rồi. Có lẽ tôi nhìn nhận sự vật khác ông. Hẳn là theo quan điểm
của ông thì mục đích biện hộ cho phương tiện – thuyết Dòng Tên cũng đã
tuyên truyền cho cái đó.
– Là một giám mục, rõ ràng ngài không muốn kiểm tra lại toàn bộ sự
phát triển của đạo Thiên chúa chứ gì? Hay là ngài vẫn cho phép mình loại
bỏ
một vài thời kỳ phát triển của Thiên chúa giáo. Nói riêng là thời kỳ sử
dụng hình phạt Trung cổ tại tòa án giáo hội.
