hoàn thiện của con người là vị “Tu sĩ toàn hảo” (arhat: A-la-hán) kẻ
chuyên cần thực hành cho sự giác ngộ của riêng mình, trong khi lý
tưởng Phật giáo Đại thừa về sự toàn thiện của con người là vị “Bồ
tát” (bodhisattva), theo tự nghĩa là một “kẻ giác ngộ”. Bồ tát là kẻ
tuyên xưng hai lời thề nguyền: thể hiện Phật tánh, nhưng không đi vào
Niết bàn cuối cùng trước khi mọi sinh hữu được giải thoát. Thay vì
biến khỏi hiện hữu trần gian vào cuối cuộc đời như các vị A-la-hán,
các vị Bồ tát lại tiếp tục theo đuổi các sự toàn hảo khác (paramitas: ba-
la-mật), cung hiến các cuộc đời Bồ tát của mình và những cuộc đời kế
tiếp như những vị Phật cho hành động của lòng thương xót bằng cách
giúp đỡ chúng nhân cũng đạt được sự giải thoát của giác ngộ.
Giữa các toàn hảo được các Bồ tát theo đuổi, thì quan trọng là toàn
hảo của trí huệ (hay tuệ năng). Đặc thù của toàn hảo này là nó liên
quan đến việc hoàn thành thức nhận về tánh Không (sunyata) của mọi
yếu tố của hiện hữu. Phật tử Đại thừa khẳng định rằng, mọi khía cạnh
của hiện hữu đều “trống rỗng tự tánh” (svabhava, empty of own-
being); đó là một cách nói, rằng mọi vật đều triệt để tương tùy và
tương kết với nhau. Bát nhã Tâm Kinh (prajnaparamita Hridaya
Sutra) khẳng định “sắc là không và không là sắc”. Điều này đúng với
cả năm Uẩn hợp thành một con người.
Trong một nghĩa đầu, vị Bồ tát nhìn cùng lúc qua hai lăng kính xem
ra như mâu thuẫn với nhau: qua lăng kính tuệ năng, Bồ tát thấy không
có thực thể nào độc lập; qua lăng kính của lòng bi mẫn, Bồ tát lại
quyết tâm giải thoát mọi sinh thể. Giáo lý “sắc là không” không có
nghĩa là vật chất không hiện hữu, nhưng muốn nói với chúng ta một
điều về bản tính của vật chất. Tánh Không khi được nhìn với cách phi-
nhị này, cuối cùng chính lại là khẳng định giá trị của thế giới và mọi
thực thể. Đó là tuệ năng đầy thức nhận của Bồ tát nâng đỡ lòng bi mẫn
cao cả đối với chúng sanh vạn loài. Trong văn chương Đại thừa, vị Bồ
tát vô vàn từ bi và bao la hiền triết thường được đối chiếu tương phản
