sử dụng thích đáng lý tính của mình. Sokrates được gọi là “Người khai
mở triết học”, không hẳn bởi những kết luận nào đó mà ông đạt được,
nhưng là bởi ông đã mở đường cho việc sử dụng luận cứ và khảo sát
thuần lý một cách phóng khoáng và không giáo điều. Người ta biết
rằng, Sokrates xác nhận sự trổi vượt của mình trên đám người không
suy nghĩ, chính là khi ông ý thức được cái dốt của mình trên biết bao
nhiêu vấn đề khó khăn, trong khi đám đông những người không biết gì
lại cho mình biết tất cả. Sokrates là một bậc thầy, bằng cách liên lỉ nêu
lên những câu hỏi làm cho người ta thấy quả thật họ không biết gì
những điều họ tự cho là mình biết. Những Đối thoại thời đầu của
Platon (cách riêng Đối thoại Tự biện/Apologia/Apology) cho biết ý
nghĩ của Sokrates cho rằng “cuộc đời không suy nghĩ là cuộc đời
không đáng sống”. Và Sokrates thường khích lệ những người đồng
hương Athena biết suy tư về cuộc đời của họ, một cách mà từ trước tới
giờ họ chưa bao giờ làm như thế. Sokrates cảm thấy như được kêu gọi,
với một nhiệt tình tôn giáo, làm lay chuyển tính thờ ơ tự mãn của
người đời. Cũng vì thế không lạ gì mà Sokrates cảm thấy mình bị
nhiều người thù nghịch và cuối cùng đã bị đưa đến án tử hình.
Trong tất cả những điều đó, Sokrates đã ảnh hưởng sâu sắc trên
Platon, kẻ đã sửng sốt trước vụ xử người thầy gây vô vàn cảm hứng
cho mình. Mặc dầu thất vọng với chế độ chính trị đương thời, Platon
đã giữ vững niềm tin của Sokrates trong sự tìm kiếm của lý tính.
Platon xác tín về sự có thể đạt được nền tri thức về những sự thật sâu
kín về thế giới và Bản tính con người, cũng như sự ứng dụng tri thức
này cho ích lợi của xã hội loài người. Sokrates đã không để lại một thư
văn nào, ảnh hưởng của ông hoàn toàn qua lời giảng dạy. Cả chính
Platon cũng đã có phần hoài nghi về giá trị của sách vở, đồng ý với
Sokrates cho rằng hình thức đối thoại là cách thức tốt nhất làm cho
người ta suy nghĩ và cũng có thể làm cho người ta thay đổi cuộc sống
của họ. Dẫu vậy, Platon cũng đã viết nhiều và thường với tài nghệ văn
chương lớn. Các tác phẩm của ông cũng đã là những luận thuyết lớn
