cây cỏ, thú vật cảm nhận nhờ giác quan và tự chuyển động đây đó để
thỏa mãn tham dục của chúng.
Con người làm gì hay có gì để khác biệt với tất cả những gì vừa liệt
kê? Aristoteles nói: đó là quan năng “suy tư và hiểu biết” (414b19),
nhưng điều ấy không tức khắc rõ ràng: đó phải là một thứ suy tư mà
các thú vật không có – các suy tư có thể được diễn tả qua ngôn ngữ,
qua xác định điều gì đó là thế này là thế nọ, vì lý do này lý do kia.
Linh hồn con người hay Tinh thần (mind) như thế phải được hiểu
không phải như một sự vật, nhưng như là một Tập hợp đặc biệt các
quan năng, bao gồm cả lý tính, làm cơ bản cho cách sống và hoạt
động của con người. Chính Aristoteles viết (De anima 408b15): “tốt
hơn chắc hẳn là đừng nói linh hồn xót thương, học hành, suy tư,
nhưng là con người làm những điều đó với linh hồn”, và chúng ta
cũng có thể đề nghị, cũng tốt hơn là nói con người xót thương, học
hỏi, suy tư (qua việc sử dụng các quan năng, khả năng tinh thần của
mình).
Như thế, Linh hồn của một vật sống động X không phải là một bản
thể, một thực thể, một sự vật bổ sung (tách rời được); đúng hơn nó là
cách thức mà X sống, tác động, hành động – và “cách thức” này có thể
phân tích ra được như là một tập hợp các quan năng và cách thức sinh
hoạt mà bình thường ăn khớp với nhau. (Nhưng trong những trường
hợp đặc biệt, một số quan năng có thể thiếu vắng: td. kẻ mất trí nhớ,
trẻ con chưa học nói). Do đó, sẽ không có ý nghĩa khi nói linh hồn hay
tinh thần hiện hữu ngoài thân xác, bởi nếu không có thân xác (hay
đúng hơn, nếu không có thân xác sống động), thì không có cách nào
thân xác hoạt động, bởi nó không có cách nào khác để hoạt động.
Aristoteles rút kết luận này từ trang 414a19: Linh hồn không thể hiện
hữu mà không có thân xác (nghịch với Platon), không phải bởi chính
nó là một loại thân xác (nghịch với các nhà duy vật Hy Lạp chủ trương
linh hồn là luồng hơi gồm những vật tinh tế hay nguyên tử), nhưng bởi
