một học thuyết (Kitô hữu, Marxists hay Freudians) đều nắm giữ học
thuyết của mình trong tư thế một “tâm thức đóng” như vậy.
Như thế, có thể chăng tranh luận các học thuyết khác nhau về Bản
tính con người một cách hợp lý và khách quan, như chúng ta chủ
trương thực hiện trong tập sách này? Khi những học thuyết được biểu
hiện trong cách thức sống, thì niềm tin (belief) trong đó xem như vượt
ra ngoài việc thuần túy lý luận. Lời kêu gọi cuối cùng có thể là đức tin
(faith) hay thẩm quyền (authority), tính thành viên của cộng đồng, sự
trung thành, cam kết, dấn thân. Có thể không có câu trả lời cho câu hỏi
“Tại sao tôi tin điều đó?” hay “Tại sao tôi chấp nhận thẩm quyền
này?”, câu hỏi có thể làm thỏa mãn những ai chưa là chi thể của một
nhóm hay một truyền thống thích đáng.
Trong thế giới đương đại, những truyền thống và những ý thức hệ
đối nghịch vẫn ảnh hưởng như thuở nào. Những tín điều tôn giáo,
phụng tự, chính trị, quốc gia, chủng tộc, tâm lý trị liệu, giới tính được
khẳng định với nhiều cấp độ khác nhau về tính gây hấn hay lễ độ,
sống sượng hay ngụy biện tinh xảo (sophistication). Các phương tiện
truyền thông của cái gọi là “làng mạc toàn cầu” (global village) xem
như đưa các nền văn hóa khác biệt đến cùng nhau bằng sự đương đầu
hơn là đích thực đối thoại, lắng nghe và hiểu biết lẫn nhau. Nhiều
người cảm nhận sức thu hút của tính vững chắc, dấn thân, căn tính,
thành viên của những cộng đồng được mạnh mẽ khẳng định − nhất là
qua những hình thức khác nhau của “chủ nghĩa cực đoan”
(“fundamentalism”) kêu gọi đến những điều được định nghĩa – đúng
đắn hay sai lầm – như là những chủ đề nền tảng, thiết yếu của một
truyền thống này hay truyền thống nọ (Kitô giáo Tin Lành hay Công
giáo, Do Thái giáo, Islam, Ấn giáo, chủ nghĩa Marxist, chủ nghĩa thị
trường tự do, chủ nghĩa dân tộc Mỹ, hay một chủ nghĩa nào khác như
thế).
Phản ứng lại điều đó, thì chủ nghĩa hoài nghi và chủ nghĩa ngạo
nghễ bất cần (cynism) là điều rất dụ dỗ. Ngày nay, chúng có xu hướng
