nhất. Khi có sự chia rẽ giữa Giáo hội công giáo chính thống và các tín
hữu Kitô giáo phái Donatist ở Bắc Phi, thì ông sẵn sàng sử dụng
quyền uy thế tục để thúc đẩy sự tương đồng nhất trí.
Các triết gia đạo Islam
Từ thế kỷ thứ IX đến thế kỷ XIII, một mùa hoa nở rộ của văn minh
Islam [tiếng Ả Rập: al-islam: Thuần phục [Thượng đế]; lý do chúng
tôi dùng từ Islam thay từ Hồi giáo, cũng như nhiều thuật ngữ khác về
đạo Islam: xin xem chương 7 về đạo Islam, ND] đã xảy ra chung
quanh miền Địa Trung Hải. Trong thời kỳ này, thần học, triết học,
khoa học và Y khoa thuộc đạo Islam đã tiến triển hơn châu Âu Trung
cổ. Các triết gia đạo Islam đã phát triển nhiều hệ thống tư tưởng khác
nhau, những hệ thống tư tưởng này đã kết nối triết học Hy Lạp với
niềm tin tôn giáo (cũng giống như các nhà tư tưởng cùng thời của đạo
Kitô đã làm). Một truyền thống đầy ảnh hưởng của linh đạo huyền
nhiệm Islam được biểu hiện trong phong trào “huyền đạo Sufi” [al-
suffiya] (ngày nay vẫn còn tồn tại). Trong một thời gian, một số gặp
gỡ mang nhiều hoa trái đã xảy ra giữa những nền văn minh đối
nghịch; chủ yếu, nhiều tư tưởng của Aristoteles − đã bị đánh mất đi ở
phương Tây − nay đã được khám phá lại nhờ các học giả Islam thông
qua Trường thông dịch tại Toledo ở miền Trung Tây Ban Nha, hồi ấy
là biên giới giữa các thế giới Kitô giáo và Islam.
Tư tưởng Islam giống với Kitô giáo Trung cổ trong việc xác nhận
quyền uy của truyền thống tôn giáo dựa trên một khải thị được cho là
phát xuất từ Thượng đế như một tiền đề không thể nghi vấn. Nhưng
cũng đã được xuất hiện những khác biệt qua những tranh luận nóng
bỏng (tương tự như những cuộc tranh luận trong thế giới Kitô giáo) về
tương quan giữa lý trí và đức tin, giữa kinh nghiệm tôn giáo cá nhân
và quyền uy của phẩm trật tôn giáo. Một cuộc tranh luận như thế đã
được kết thúc bằng sự hành hình al-Hallaj vào thế kỷ thứ X bởi vị này
đã khẳng định niềm tin huyền đạo Sufi của mình có thể đưa đến sự
