có thể thiết lập một cách vững chắc trên cơ sở những quan sát được đo
lường kỹ lưỡng. Sẽ không còn cần thiết phải kêu gọi đến những thẩm
quyền truyền thống Trung cổ của Aristoteles, Kinh thánh và Giáo hội
về những vấn đề các sự kiện liên quan đến thế giới vật lý. Cố gắng của
Giáo hội Công giáo tìm cách duy trì một vũ trụ quan Tiền-Copernicus
với thuyết địa-tâm đối nghịch với những khám phá mới của Galileo
quả là một sự bảo vệ cuối cùng của sự bất khả bảo vệ.
Vấn đề khó khăn hơn (vẫn còn đặt ra cho chúng ta ngày hôm nay)
là, tới chừng mực nào phương pháp khoa học có thể áp dụng được cho
con người chúng ta? Cho vấn đề này, thường xem như có hai lời giải
kịch liệt đối chọi nhau, liên kết với hai học thuyết siêu hình về chủ
nghĩa duy vật, hay với thuyết nhị nguyên. Có phải con người được tác
thành hoàn toàn bởi cùng một loại chất thể giống như nơi mọi vật khác
trong vũ trụ và do đó cũng chịu lệ thuộc vào những quy luật của tự
nhiên? (Những quy luật này được xác quyết là có tính tất định
(deterministic), cho đến thời khai sinh học thuyết cơ học lượng tử thế
kỷ XX). Hoặc nữa chúng ta là sự kết hợp giữa xác và hồn, mà hồn thì
được quan niệm như yếu tố phi vật chất, không bị lệ thuộc vào những
quy luật của khoa học vật lý, và do đó có khả năng cho tư duy và ý
chí? Hai quan điểm siêu hình này được bảo vệ bởi Hobbes và
Descartes riêng biệt nhau. Hai quan điểm đó vẫn còn khuynh hướng
chế ngự bản đồ tư tưởng của chúng ta, nhưng như chúng ta sẽ thấy,
Spinoza đã còn đề bạt một con đường thứ ba.
Hobbes (1588 − 1679)
Thomas Hobbes, gốc người Anh, đã cho xuất bản tác phẩm nổi
tiếng nhất của ông, Leviathan, năm 1651, trong thời kỳ nội chiến ở
Anh quốc. Đây là một trong những tác phẩm cổ điển lớn về triết học
chính trị, nhưng những kết luận xã hội của ông thì lại phân xuất từ
những tiền đề về bản tính cá thể của con người. Hobbes kịch liệt bác
bỏ chủ thuyết nhị nguyên và hệ thống tư tưởng Aristoteles Trung cổ,
và biện luận rằng, khái niệm đích đáng về linh hồn như là bản chất phi
